خانه تکانی رسم دیرین استقبال از بهار

خانه تکانی، رسم زیبایی است که همانند ده ها سنت پسندیده ی دیگر از ایرانیان باستان به یادگار مانده و تأکیدی که دین اسلام بر نظافت و پاکی دارد، باعث استحکام آن در فرهنگ ایرانیان شده است.
هر سال نیمه ی دوم اسفند برای خانواده های ایرانی، روزهای خاصی است، روزهایی برای آماده شدن برای استقبال از بهار و قدم گذاشتن به سال جدید.

دراین ایام کدبانوها با کمک گرفتن از همه ی اعضای خانواده مشغول نظافت اساسی منزل می شوند و تلاش می کنند تا قبل از فرارسیدن عید نوروز، چهره ای تمیزتر و با نشاط تر به فضای زندگی بدهند. رسمی که با عنوان خانه تکانی در بین مردم شناخته می شود.

معاون میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان غربی، خانه تکانی را شامل رفت و روب خانه، شستن فرش ها و قالی ها، سفید کردن ظروف مسی و دیوارهایی که یک سال غبار گرفته و تیره شده اند، می داند و می گوید: زمان های قدیم در خانه تکانی ظرف های سفالین مستعمل و خراب، مانند: کوزه ها را هم می شکستند و ظرف های نو را جایگزین می کردند.

سپهرفر می افزاید: تقویم ایران باستان شامل 12 ماه 30 روزه بود و لذا در پایان سال 5 روز باقی می ماند که آن را خارج از ماه ها حساب کرده و به آن" پنجه ی دزدیده شده" می گفتند. آن ها این 5 روز را فرصتی می دانستند، برای نبرد با تیرگی ها و آلودگی ها تا با روان و ظاهری پاک و تمیز وارد سال جدید شوند.

او تصریح می کند: براین اساس، خانه تکانی در واقع یک جنبه ی نمادین هم دارد و انسان باید همان طور که فضای بیرون را تمیز و از کثافات پاک می کند، درون خودش را هم از آلودگی ها و خصلت های اهریمنی پاک و خودش را برای زندگی بهتر در سال جدید آماده کند.

به هر حال خانه تکانی، با هر نیتی برگزار شود، سنتی حسنه و نیک و نشانه ای از فرهنگ والای ایرانیان است، فرهنگی، مبتنی بر پالایش مداوم جسم و روح از ناپاکی ها و اهمیت دادن به تمیزی ظاهر و باطن.