با شروع کار سازمان ملی هوش مصنوعی موازی کاری و اتلاف منابع کاهش می‌یابد

به گزارش خبرگزاری صداوسیما، مصطفی طاهری نایب رئیس فراکسیون هوش مصنوعی مجلس شورای اسلامی، در ارتباط زنده با برنامه روی خط خبر، از آخرین وضع طرح ملی هوش مصنوعی در مجلس شورای اسلامی گفت. در ادامه میتوانید این گفت و گو را بخوانید.

مجری: لطفاً درباره جمع‌بندی بررسی پیشنهادات در کمیسیون‌های آموزش و صنایع در خصوص طرح ملی هوش مصنوعی توضیح دهید.
مصطفی طاهری: طرح ملی هوش مصنوعی چند ماهی است که در دستور کار مجلس قرار دارد. کلیات این طرح پیش‌تر بررسی شده و برای رسیدگی به جزئیات به کمیسیون‌های صنایع و آموزش ارجاع شد. نمایندگان پیشنهاداتی را ارائه کردند و کمیسیون صنایع و معادن به‌عنوان کمیسیون اصلی، این پیشنهادات را بررسی کرد. کمیسیون آموزش هم همکاری لازم را در این زمینه انجام داد. در نهایت، دیروز جمع‌بندی نهایی انجام و طرحی با ۱۴ ماده آماده ارائه به صحن علنی مجلس شد. امیدواریم با توجه به امضای بیش از ۵۰ نماینده، این طرح با اولویت در دستور کار مجلس قرار گیرد. انتظار می‌رود آقای دکتر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی، و معاونت قوانین این طرح را در هفته‌های آینده در اولویت قرار دهند.
یکی از تغییرات مهم در این طرح، پیشنهاد‌های ارزشمندی بود که در کمیسیون آموزش مطرح شد. این پیشنهادات شامل تکالیفی برای وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در حوزه تربیت نیروی انسانی برای کل زنجیره هوش مصنوعی بود. همچنین، موضوعات پژوهشی، تحقیقاتی، تدوین سرفصل‌های آموزشی، مقالات و پایان‌نامه‌ها به این طرح افزوده شد. پیشنهادات دیگری نیز از سوی نمایندگان ارائه و با یکدیگر تلفیق شد. در نهایت، ساختار سازمان ملی هوش مصنوعی به تصویب رسید و مقرر شد این سازمان به‌عنوان متولی اصلی زیر نظر رئیس‌جمهور فعالیت کند.
در این طرح، ابعاد مختلف از جمله حوزه‌های مرتبط با داده، نیروی انسانی و زیرساخت‌ها تکمیل‌تر شد. با افزودن ماده‌ای جدید، تکالیف وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در این زمینه تقویت شد. همچنین، با بهره‌گیری از تمام امکانات کشور، به‌ویژه ظرفیت‌های معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان تقویت شد. حمایت‌هایی که از سوی مجلس و دولت برای بخش خصوصی و شرکت‌های دانش‌بنیان پیش‌بینی شده، به‌گونه‌ای است که این شرکت‌ها و دانشجویان بتوانند با همکاری دولت به حل مشکلات دستگاه‌های مختلف کمک کنند. این تکالیف توسط سازمان ملی هوش مصنوعی و دستگاه‌های مربوطه تعریف خواهد شد تا شاهد حکمرانی مؤثر با استفاده از فناوری هوش مصنوعی باشیم.
همچنین، ماده‌ای در خصوص تنظیم‌گری پیش‌بینی شده است. دستگاه‌های متولی در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات که وظیفه تنظیم‌گری و صدور مجوز‌ها را بر عهده دارند، موظف شدند آیین‌نامه‌هایی تدوین کنند که فعالیت در حوزه هوش مصنوعی با کمترین موانع و به‌صورت تسهیل‌شده انجام شود تا شرکت‌ها بتوانند به‌راحتی مجوز‌های لازم را دریافت کنند.
مجری: درباره بودجه سازمان ملی هوش مصنوعی چه تصمیماتی گرفته شده است؟
مصطفی طاهری: در خصوص بودجه، با توجه به اینکه دولت موظف است بودجه سال ۱۴۰۵ را در فصل پاییز به مجلس ارائه کند، بهترین زمان برای تصویب این قانون، هفته‌های آینده خواهد بود. در صورت تصویب، سازمان ملی هوش مصنوعی شکل خواهد گرفت و سازمان برنامه و بودجه و مجلس مکلف هستند برای سال ۱۴۰۵ ردیف بودجه‌ای مجزا برای این سازمان در نظر بگیرند. برای سال جاری نیز، با توجه به بودجه‌ای که به‌صورت کلی در سال گذشته پیش‌بینی شده بود، سازمان می‌تواند فعالیت خود را ادامه دهد. اما برای سال آینده، بودجه سازمان و حمایت از صندوق‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان به‌طور قابل‌توجهی تقویت خواهد شد تا شاهد جهشی بزرگ در این حوزه باشیم.
مجری: برخی نگرانی‌ها درباره بار مالی ساختار جدید مطرح شده است. در این خصوص چه تدابیری اندیشیده شده است؟
مصطفی طاهری: بله، ایجاد ساختار جدید قطعاً بار مالی دارد، اما این موضوع کاملاً در راستای مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی است و از نظر قانونی مشکلی ندارد که شورای نگهبان به آن ایراد بگیرد. این طرح به دلیل اهمیت بالای آن، نباید به دلیل ملاحظات مالی متوقف شود. بسیاری از کشور‌ها برای توسعه هوش مصنوعی، ساختار‌های ویژه‌ای مانند وزارتخانه ایجاد کرده‌اند و ما نیز باید در بالاترین سطح برای پیشبرد این موضوع اقدام کنیم. این سازمان قرار است بر تمام وزارتخانه‌ها و بخش‌های کشور تأثیر بگذارد. هزینه‌های ایجاد این ساختار در مقایسه با تأثیرات گسترده‌ای که خواهد داشت، ناچیز است. اسناد بالادستی نیز این مسیر را تأیید می‌کنند و هیچ ایراد حقوقی یا قانونی در این خصوص وجود ندارد.
مجری: درباره بودجه سازمان در قانون چه تمهیداتی دیده شده است؟
مصطفی طاهری: در قانون دائمی، بودجه سازمان در قالب بودجه‌های سنواتی پیش‌بینی شده است. سازمان برنامه و بودجه موظف است متناسب با تکالیف این سازمان، بودجه لازم را هر سال تخصیص دهد. این ساختار علاوه بر حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان، از ظرفیت‌های موجود مانند صندوق نوآوری و شکوفایی و معاونت علمی و فناوری استفاده خواهد کرد. همچنین، معافیت‌های مالیاتی و حمایت‌های ویژه برای فعالان این حوزه در نظر گرفته شده است.
مجری: پس از تأسیس سازمان ملی هوش مصنوعی، چه تحولاتی در حوزه هوش مصنوعی در کشور انتظار می‌رود؟
مصطفی طاهری: سریع‌ترین تحول، همگرایی فعالیت‌های بخش‌های مختلف و کاهش موازی‌کاری‌ها خواهد بود. منابع کشور محدود است و در حال حاضر برخی دستگاه‌ها به‌صورت موازی فعالیت می‌کنند. با ایجاد این سازمان به‌عنوان یک رصدخانه مرکزی، هماهنگی بین دستگاه‌ها افزایش یافته و بهره‌وری منابع بیشتر خواهد شد. در سال آینده، پس از تصویب قانون، تکالیف مهمی برای دستگاه‌ها در حوزه‌هایی مانند ناترازی انرژی، حمل‌ونقل و سایر بخش‌ها تعریف خواهد شد. همچنین، شاهد تعریف پروژه‌های جدید و آزادسازی داده‌ها در حوزه هوش مصنوعی خواهیم بود.
مجری: رابطه سازمان ملی هوش مصنوعی با معاونت علمی و فناوری، شورای عالی فضای مجازی و مرکز ملی فضای مجازی چگونه تعریف شده است؟
مصطفی طاهری: این سازمان به‌دنبال متوقف کردن فعالیت‌های سایر دستگاه‌ها نیست. هر بخشی که تاکنون فعالیتی داشته یا سندی تدوین کرده، باید با همان قوت به کار خود ادامه دهد. این سازمان بیشتر نقش هماهنگ‌کننده دارد و ورودش به حوزه اجرا حداقلی خواهد بود. اولویت با بخش خصوصی است، اما در لایه‌های بنیادین که نیاز به پژوهش و سرمایه‌گذاری بلندمدت دارد، سازمان ورود خواهد کرد تا هماهنگی لازم را ایجاد کند.
مجری: در پایان، چه زمانی باید منتظر بررسی این طرح در صحن علنی باشیم؟
آقای طاهری: با توجه به درخواست بیش از ۵۰ نماینده، امیدواریم این طرح در هفته‌های آینده در دستور کار قرار گیرد.