پخش زنده
امروز: -
گزارش مکتوب
آرتمیا نفس می‌کشد
حال خوب دریاچه ارومیه، شرایط زندگی را برای آرتمیا اورمیانا فراهم کرده است.
به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز آذربایجان غربی، آرتمیا، سخت پوست کوچکی است که در آب‌های لب شور و آب‌های خیلی شور زندگی می‌کند، حضور این آبزی با ارزش در پنج قاره جهان به اثبات رسیده است و از نظر رده بندی جزء زیرشاخه سخت پوستان و از رده آبشش پایان است.
حداکثر اندازه آرتمیا ۲۰میلیمتر بوده و طول عمر آن حدود ۶۰روز است و در این مدت هر ماده، ۱۱تا۱۲ بار تخم ریزی می‌کند و لارو‌ها با ۱۲بار پوست اندازی به بلوغ می‌رسند.
آرتمیا غذای اصلی میگو، ماهیان دریایی، ماهی‌های زینتی و ماهیان خاویاری در مرحله اولیه رشد است و در مرحله لارو یا همان نوزاد، این موجودات برای رشد به آرتمیا نیاز دارند به نحوی که اگر امروز آرتمیا از سیستم تغذیه آبزیان حذف شود، صنعت آبزی‌پروری با مشکل مواجه و از بین خواهد رفت.
آرتمیای دریاچه ارومیه یکی از هفت گونه شناخته شده آرتمیا در جهان و دارای ۵۲درصد پروتئین و چهاردرصد چربی است.
خشکسالی‌های چند دهه اخیر در منطقه و تبخیر آب دریاچه ارومیه و تغییر وضعیت اکولوژیکی آن سبب شد که غلظت نمک به بالاترین حد رسیده و شرایط مطلوب برای تداوم حیات تنها موجود زنده دریاچه ارومیه از بین رود.
حیات آرتمیا که در سال‌های اخیر با بحرانی شدن وضعیت آبی دریاچه ارومیه درمعرض خطر جدی قرار گرفته بود، امسال با نزول رحمت الهی و افزایش آب حوضه آبریز دریاچه دوباره احیا و به چرخه اکوسیستم دریاچه بازگشت.
حالا به دریاچه ارومیه می‌رویم و از نزدیک نظاره گرِ روز‌های خوش آن می‌شویم، محال است دست در آب فرو ببری و چند آرتمیای قرمز رنگ و زیبا روی دستت نشیند.
فرهاد سرخوش رئیس ستاد احیای دریاچه ارومیه در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری صداوسیما گفت: تراز آبی دریاچه ارومیه بر اساس آخرین پایش‌ها ۱۲۷۱/۹۱سانتیمتر است که نسبت به مدت مشابه سال گذشته دو سانتی متر افزایش دارد و حجم آب آن نیز به ۵میلیارد و ۲۲میلیون مترمکعب رسیده است.
رئیس ستاد احیای دریاچه ارومیه با اشاره به اینکه دریاچه ارومیه در وضعیت تثبیت قرار دارد افزود: نگین فیروزه‌ای آذربایجان برای رسیدن به تراز اکولوژیک به بیش از ۸میلیارد مترمکعب آب نیز نیاز دارد.
مدیر استانی ستاد احیای دریاچه ارومیه در آذربایجان افزود: با توجه به افزایش حجم آب دریاچه و کاهش درصد شوری در سال جدید شاهد بازگشت حیات آرتمیای دریاچه هستیم و این موجود زنده به حالت شکوفایی رسیده و تبدیل به آرتمیای بالغ شده است.
اما چند دهه بود که بحران کم آب در دریاچه ارومیه زندگی آرتمیای اورمیانا را با خطر جدی مواجه کرده بود به طوری که طبق اعلام کارشناسان مرکز تحقیقات آرتمیای کشور در همان شرایط بحرانی دریاچه هیچ آرتمیای زنده در دریاچه ارومیه وجود نداشت و تنها «سیست» یا همان تخم آرتمیا به میزان کمتر از یک درصد در بخش‌هایی از دریاچه ارومیه که بیشتری دبی‌ها رودخانه یافت میشد.
تخم آرتمیا قادر است تا یکصد سال در میان نمک‌ها زنده بماند و با مهیا شدن اکوسیستم دوباره به حیات طبیعی خود بازگردد.
حال اینکه دو سالی می‌شود که پهنه‌ی فیروزه‌ای شمال غرب کشور به لطف بارش‌های الهی و رهاسازی آب‌ها جان دوباره گرفته و امید‌ها را در دل‌ها به ویژه برای احیای مجدد آرتمیا اورمیانا زنده کرده است.
چرخه حیات آرتیما به طور کامل در دریاچه قابل مشاهده است و اکنون آرتمیای نوزاد، جوان و بالغ در آن به وضوح رویت می‌شود.
نکوئی فرد رییس مرکز تحقیقات آرتمیای کشور بیان اینکه بیش از سه دهه خشک‌سالی و خشک شدن دریاچه ارومیه وضعیت آرتمیا نیز در حالت بحرانی بود افزود:با بارش‌های مناسب در ۲سال اخیر وضعیت این زیست‌بوم بهبودیافته و امسال شاهد زنده شدن دوباره این موجود باارزش اقتصادی بسیار بالا هستیم.
نکویی فرد تصریح کرد: دریاچه ارومیه دارای آرتمیای اورمیانا قبل از خشکیدگی دومین دریاچه نمکی پس از دریاچه یوتای امریکا بود که هم اکنون با ثبیت شرایط احیای دریاچه ارومیه مجددا محل تولید و تکثیر آرتمیا شده است.
وی فرصت اشتغال‌زایی و درآمدزایی را از مهمترین مزایای بهبود شرایط دریاچه ارومیه و آرتمیا ارومیانا برشمرد و گفت: آرتمیا که تنها موجودی است که می‌تواند در غلظت شوری بالای دریاچه ارومیه زندگی کند. ازنظر اقتصادی، ارزش آرتمیا در بازار جهانی رو به افزایش است و با بهبود شرایط پرورش آرتمیا می‌توان منبع مهم اقتصادی در استان و منطقه ایجاد کرد.
پیش از بحران کم آبی دریاچه ارومیه، سالیانه ۳۰۰تا۴۰۰ تن توده آرتمیا و حدود ۲۰تا۳۰ تن تخم آرتمیا در دریاچه ارومیه تولید و برداشت میشد.
کارشناسان می‌گویند، آمریکا سالیانه ۲هزار تن آرتمیا از دریاچه نمک برداشت می‌کند و بزرگترین و مهمترین تولیدکننده سیست یا تخم آرتمیا در جهان است.
در چند سال اخیر نیز کشور‌های مالزی، تایلند، ویتنام و قزاقستان از طریق پرورش آرتمیا در استخر‌های خاکی اقدام به تولید تخم آرتمیا کرده اند.
ناصر آق رئیس پژوهشکده آرتمیا و آبزی‌پروری دریاچه ارومیه دانشگاه ارومیه می‌گوید:آرتمیا بزرگترین ظرفیت برای اشتغال منطقه است و در حال حاضر صنعت استراتژیک به شمار می‌رود.
او گفت: در شرایط بحرانی دریاچه ارومیه تنها سیست آرتمیا یا همان بیومس آرتمیا در بستر دریاچه یافت می شود که به خاطر ژنیتک خاص می توانند سال های سال در بستر دریاچه باشند و در زمانی که آب وارد پیکره دریاچه می شود به آرتمیای بالغ تبدیل شوند.
رئیس پژوهشکده آرتمیا و آبزی‌پروری دریاچه ارومیه گفت: در سال های اخیر رهاسازی آب از سدهای جنوب استان و همچنین اجرای طرح های انتقال آب موجب شده حیات تنها موجود زنده ی دریاچه ارومیه تداوم پیدا کند.
آق در خصوص پرورش آرتمیا در استخر‌های خاکی هم گفت: در سال‌های گذشته با بحرانی شدن شرایط دریاچه ارومیه و آرتمیا برای جلوگیری از انقراض این گونه با ارزش اقتصادی اقدام به برنامه‌ریزی در خصوص پرورش آرتمیا در استخر‌های خاکی شد.
وی عنوان کرد: در استان آذربایجان غربی در بخش فسندوز میاندوآب طرح پرورش آرتمیا در استخر‌های خاکی آغاز شد، ولی متأسفانه تاکنون به دلیل طولانی شدن روند اخذ مجوز آب شور برای این استخر‌های خاکی این طرح هنوز به مرحله عملی نرسیده و همچنان منتظر این مجوز هستیم.
به گفته آق معاون پژوهشکده مطالعات دریاچه ارومیه، در سه منطقه از آذربایجان نیز شامل ۵۵هکتار در عجب شیر آذربایجان شرقی، ۴۰هکتار در منطقه شرفخانه و ۲۰۰هکتار در منطقه فسندوز ارومیه مزارع پرورش آرتمیا راه اندازی و یا در دست تکمیل و بروزرسانی است.
جباری معاون فنی اداره کل حفاظت محیط‌زیست آذربایجان غربی نیز با اشاره به ایجاد بانک ژن و ذخیره سازی ژنتیکی آرتمیا می گوید: تاکنون چهار تن سیست آرتمیا ذخیره شده است که با بهبود شرایط این جانور باید برنامه‌ریزی اصولی در خصوص نگهداری این ذخایر صورت بگیرد و در صورت امکان می‌توان بخشی از آن را صادر کرد.
معاون فنی اداره کل حفاظت محیط‌زیست آذربایجان غربی با بیان اینکه در ۲سال گذشته با بهبود شرایط دریاچه ارومیه آرتمیا به حالت شکوفایی خود رسیده است گفت: با افزایش حجم آب و کاهش میزان شوری، سیست‌های آرتمیا هم‌اکنون از حالت سیست تبدیل به آرتمیای بالغ شده‌اند و به‌راحتی در سطح آب دریاچه می‌توان آرتمیا را مشاهده کرد.
وی بیان کرد: بر اساس سیکل زندگی آرتمیا همه‌ساله در فصل بهار به شکوفایی می‌رسد و بعد از اتمام تابستان آنچه از آرتمیا در آب شور دریاچه بر جای می‌ماند، سیست این گونه باارزش است، در ۲سال امید‌ها برای نجات این جانور از خطر انقراض افزایش‌یافته، اما هنوز برای احیای دریاچه و صنعتی سازی آرتمیا راه‌های نرفته زیادی داریم.
قریشی مدیر شیلات و آبزیان آذربایجان غربی با بیان این که مطالعه و اجرای برنامه حفاظت اکولوژیک از اقدامات این مرکز در راستای برنامه‌های ستاد احیای دریاچه ارومیه است، می‌گوید: بازسازی و احیای ذخایر آرتمیا، جلبک‌ها و میکرو ارگانیسم‌های دریاچه ارومیه، تولید و پرورش آرتمیا در محیط بسته، ایجاد خزانه ژنتیکی، فرآوری و پرورش "جلبک‌های دونالیلا و کلرلا" و تولید پودر خشک از آنها و اجرای طرح پایلوت پرورش آرتمیا در استخر‌های خاکی فسندورز میاندوآب از جمله طرح‌های در دست اقدام برای احیا و پرورش این آبزی ارزشمند است.
دومین بانک ژن و سیست آرتمیا جهان نیز بعد از دانشگاه گنت بلژیک در ارومیه قرار دارد و در آن از ۱۷نقطه کشور و ۴۲منطقه در جهان سیست و ژن آرتمیا گردآوری و شناسنامه دار شده و هم اکنون منبع ارزشمندی از اطلاعات علمی را داراست.
کارشناسان می‌گویند، به طور میانگین ارزش هر کیلو آرتمیا برابر با ۲۰۰بشکه نفت است که صادر می‌شود.
از نظر اقتصادی، ارزش آرتمیا در بازار جهانی رو به افزایش است به طوری که قسمت سیست آرتمیا در ایالت یوتا در آمریکا، خلیج سانفرانسیسکو در سال۲۰۰۸ با بسته بندی قوطی هر کیلوگرم ۵۶/۴۷-۲۷/۶۵ دلار به بازار عرضه میشد.
تخم آرتمیا با توجه به کیفیت آن باقیمت ۸۰تا۱۳۰ دلار به فروش می‌رسد.
تولید تجاری سیست آرتمیا از آرژانتین، برزیل، کلمبیا، چین، تایلند وارد بازار جهانی می‌شود و قیمت سیست آرتمیا به مرغوب بودن سیت‌ها به لحاظ دارابودن اسید‌های چرب غیر اشباع آلی و اندازه آنها بستگی دارد.
حالا با بازگشت مجدد حیات به اکوسیستم دریاچه ارومیه حجم عظیمی از آرتمیا در دریاچه مشاهده می‌شود و از آنجائیکه یک آرتمیا روزانه ۵۴نوزاد و در طول چرخه حیات خود، ۴هزار عدد تخم آزاد می‌کند شرایط مساعدی برای پرورش و تولید مجدد آرتمیا در دومین دریاچه نمکی دنیا فراهم شده است، از این رو توسعه مراکز تکثیر و پرورش آرتیما و بهره برداری اصولی از منابع طبیعی در می‌تواند زمینه صادرات و ارزآوری این "کوچکِ مفید" باشد.
نظر شما