فراز و فرود شبکه ملی اطلاعات

به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما ، سید ابوالحسن فیروز آبادی با حضور در برنامه ”نگاه یک“ با اشاره به تاریخچه و اهداف تشکیل این شورا در اسفند سال 1390 افزود: کار اصلی شورای عالی فضای مجازی عملاً در دولت یازدهم آغاز شد و با توجه به تاکیدات مقام معظم رهبری درباره لزوم راه اندازی شبکه ملی اطلاعات، نخستین بحث این شورا, شبکه ملی و اینترنت سالم بوده است.

وی با اشاره به تعریف شبکه ملی اطلاعات ادامه داد: بر اساس این شبکه، ارتباطات و نیازهای اطلاعاتی ایرانیان در مسیری در داخل کشور باید تامین شود و از مسیر خارج عبور نکند.

آقای فیروزآبادی افزود: کسب استقلال در فضای مجازی و غلبه خدمات و محتوای ایرانی بر خدمات و محتوای خارجی از اهداف این شبکه است.

وی با اشاره به اینکه فضای مجازی, نوپدید و بر فناوری و تحولات بسیار سریع مبتنی است، اضافه کرد: این فضا روابط اجتماعی و اقتصادی را با سرعت بسیار زیادی متحول کرده است بنابراین بسیاری از کشورها تدبیر کرده اند تا شوراهایی در این باره وجود داشته باشد تا بتوانند در مقابل تحولات فضای مجازی، تصمیم گیری کنند.

دبیر شورای عالی فضای مجازی گفت: این تحولات بسیار عمیق هستند و به تصمیم گیری هوشمندانه با کمک همه دست اندرکاران دولتی ، حکومتی و مردم نیاز دارد.

آقای فیروزآبادی با اشاره به اینکه حکمرانی شبکه اینترنت از ابتدا از آمریکا آغاز شد افزود: اما به تدریج کشورها متوجه شدند که باید این موضوع از انحصار شرکت های آمریکایی خارج شود و تدابیری اتخاذ کنند از جمله چینی ها همه نرم افزارها (اپلیکیشن ها) و موارد بکارگیری وسیع بر روی شبکه اینترنت را شبیه سازی و موارد مشابه آمریکایی را فیلتر کردند.

وی ادامه داد: اخیراً در اروپا هم با تاخیر حدود 8 ساله نسبت به ایران، به فکر افتادند که چگونه شبکه مجازی را مدیریت کنند و قوانینی را در این باره وضع کردند و در کنار اینترنت چینی، اینترنت اروپایی در حال شکل گیری است.

آقای فیروزآبادی گفت: بر اساس اینترنت ایرانی یا شبکه ملی اطلاعات ایران قرار است همه شبکه های مجازی دنیا با رعایت قوانین

بر اساس اینترنت ایرانی یا شبکه ملی اطلاعات ایران قرار است همه شبکه های مجازی دنیا با رعایت قوانین داخلی کشورمان، در دسترسی مردم قرار گیرد

داخلی کشورمان، در دسترسی مردم قرار گیرد و قصد شبکه ملی اطلاعات ایران در ابتدا فیلتر کردن نیست اما اگر از قوانین کشورمان تبعیت نکنند و مسائل اجتماعی و امنیتی ما را در نظر نگیرند در آن زمان تدابیری برای پالایش آن پلتفرم ها انجام خواهد شد.

وی با اشاره به اینکه پیش از شیوع کرونا جلسه شورای عالی فضای مجازی هر ماه یک بار برگزار می شد، افزود: پارسال فقط 9 جلسه تشکیل شد اما در سال 1397، یازده جلسه داشتیم و بر اساس آیین نامه ها, حداقل ماهانه یک جلسه باید تشکیل شود اما مقام معظم رهبری تاکید داشتند این مقدار کم است و جلسات باید بیشتر برگزار شود.

آقای فیروزآبادی اضافه کرد: سران سه قوه, 7 وزیر و نیروهای لشکری, امنیتی و فرهنگی و دو نفر از نمایندگان مجلس شورای اسلامی و حدود 8 نفر از نخبگان دانشگاهی در ترکیب شورای عالی فضای مجازی حضور دارند.
وی با اشاره به اینکه جلسات برگزار شده این شورا تاکنون مفید بوده است گفت: سند معماری شبکه ملی اطلاعات، ساماندهی پیام رسان ها، سند پیشگیری و مقابله با حوادث در فضای مجازی, سند هویت و سند بازی ها از جمله مصوبات این شورا در طول این چند سال است که منشاء تحول در فضای مجازی کشور شده است.

آقای فیروزآبادی با بیان اینکه از دوران صنعتی در حال ورود به دوران فضای مجازی هستیم و سرمایه داری صنعتی در حال تبدیل شدن به سرمایه داری اینترنتی است گفت: به ویژه در دوران ترامپ, سرمایه داری اینترنتی به سرمایه داری آمریکایی اینترنتی تبدیل شده است و آمریکایی ها به شدت در رابطه با فضای مجازی اعمال حاکمیت می کنند و خود را متولی امنیت و فضای مجازی جهان می دانند .

وی افزود: آمریکائی ها به خودشان حق می دهند به هر جا که تشخیص دهند حمله سایبری کنند و کشور حمله کننده سایبری را هم خودشان تشخیص دهند و در برابر او اقدام سخت انجام دهند و برای این منظور با شرکت هایی مثل هوآوری چین برخورد می کنند.

دبیر شورای عالی فضای مجازی با اشاره به اینکه آخرین جلسه این شوار, تیر ماه بوده است‌گفت: در حاشیه جلسه شنبه ستاد ملی کرونا از آقای رئیس جمهور قول گرفتیم که هفته آینده جلسه این شورا برگزار شود.

آقای فیروزآبادی افزود: کمترین غائبان را در جلسات شورای عالی فضای مجازی داریم و در بسیاری از جلسات، همه اعضا حضور دارند و به ندرت, یک یا 2 عضو و با اجازه قبلی, غیبت دارند.

وی با اشاره به اینکه مصوبات شورای عالی فضای مجازی باید ضمانت اجرایی داشته باشد گفت: باید در ساختار کلان کشور در رابطه با شوراهای عالی فکر اساسی شود و در رابطه با شورای عالی فضای مجازی هم باید تمهیدات بیشتری اندیشیده شود زیرا از اهمیت زیادی برخوردار است.

آقای فیروزآبادی افزود: در دولت دوازدهم تجهیزاتی که برای توسعه شبکه ملی اطلاعات در دولت قبلش در دوران وزارت آقای واعظی خریداری شده بود نصب و راه اندازی شد و عملا وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات, خود را موظف به اجرای سند تبیین الزامات نمی دانست اما موظف به اجرای شبکه ملی ارتباطات کشور می دانست.

وی گفت: وزارت ارتباطات ، شبکه ارتباطی کشور را تا حد بسیار خوبی در کشور توسعه داد و اکنون شبکه ارتباطی به نسبت خوبی در کشورمان دائر است البته نقاط ضعفی هم دارد که در حال برطرف کردن آن هستیم .

وی ادامه داد: وضع کشورمان در بخش ارتباطات از بسیاری از کشورهای منطقه بهتر است.

آقای فیروزآبادی افزود: اختلاف دیدگاهی که وجود دارد این است که ما در مرکز ملی فضای مجازی و برداشتی که از سند شورای عالی فضای مجازی داشتیم اصرار شدید بر استقلال و خدمات فضای مجازی داخلی بومی است اما دوستان در آنجا این مسائل را از حطیه وظایف خود خارج می دانند در حالی که مجری طرح شبکه ملی اطلاعات هستند.

وی ادامه داد: به همین علت اصرار داشتیم خدمات پایه از جمله پیامرسان ها و موتور جستجو و ایمیل را یا دولت، خودش اجرا کند یا از طریق واگذاری طرح های مزبور به بخش های خصوصی و عمومی ،مسئولیت آن را بپذیرد که قرار شد طرح های خدمات پایه شبکه ملی اطلاعات را دولت انجام دهد و دولت باید برای شبکه ملی اطلاعات, تلاش بیشتری کند.

دبیر شورای عالی فضای مجازی گفت: نظرمان در این شورا به هیچ وجه بر فیلتر کردن شبکه های اجتماعی نیست مگر شبکه های اجتماعی که سابقه امنیتی نامساعدی داشتند مانند توئیتر که در حوادث سال 1388 مداخله آشکار مبتنی بر اهداف کاخ سفید داشت.

آقای فیروزآبادی افزود: پیامرسان تلگرام هم قول هایی را مبنی بر همکاری داده بود اما شاهد روزانه ده ها شکایت کلاهبرداری، مفسد و حتی عملیات های تروریستی در کشور بودیم که از بستر تلگرام استفاده شد و طبیعی بود که با آن برخورد شود.

وی با تاکید بر اینکه مردم به پیامرسان ها و شبکه اجتماعی نیاز دارند، گفت: مردم به رسانه ای کاربرمحور نیاز دارند و این مورد قبول شورای عالی فضای مجازی است .

آقای فیروزآبادی افزود: در ابتدای بستن پیامرسان تلگرام، پیامرسان های داخلی اقداماتی را انجام دادند و در آمادگی سخت افزاری و نرم افزاری برای ارائه خدمات قابل اعتماد به همه مردم ایران مشکلاتی داشتند به همین علت با هماهنگی قوه قضائیه اجازه داده شد پوسته هایی ، موقت فعال باشند.

وی اضافه کرد: این پوسته ها اثرات خوبی داشتند زیرا هدف ما این بود مردم از فیلتر شکن هایی که دستگاه های ارتباطی مردم را آسیب پذیر می کند نجات یابند و از تلگرامی استفاده کنند که موارد ضد اجتماعی و ضد فرهنگی نداشته باشد که مدتی از این پوسته ها استفاده شد اما آمریکایی ها از این مسئله نگران شدند.

آقای فیروزآبادی افزود: آن ها توطئه هایی در حوزه های ارز و گرانی و اعتصابات سراسری از طریق تلگرام داشتند اما وجود این پوسته ها، اجرای توطئه های آنها را با مشکل مواجه کرد بنابراین نسبت به حذف آن ها اقدام کردند.

وی ادامه داد: این اقدام تهاجمی آن ها بی سابقه بود زیرا وارد 30 میلیون دستگاه تلفن همراه کاربر ایرانی شدند و این نرم افزارها (اپلیکیشن ها) را پاک کردند و این حادثه زنگ خطری بود که بسیاری از کشورها را هوشیار کرد که نمی تواند نسبت به پلتفرم ها و سیستم عامل های آمریکایی بی توجه باشند.

آقای فیروزآبادی اضافه کرد: 99 درصد سیستم عامل هایی که در خدمات موبایل در جهان استفاده می شود به دو شرکت آمریکایی ”گوگل“ و ”اپل“ تعلق دارد و این زنگ خطری است و آمریکایی ها با چینی ها در این زمینه درگیر هستند.

دبیر شورای عالی فضای مجازی افزود: افشای 42 میلیون اطلاعات کاربری ایرانی, ربطی به این پوسته های تلگرامی نداشته است بلکه باگی در نرم افزار تلگرام وجود دارد و یکی از شرکت های کوچک خصوصی در داخل کشور از طریق خزش و استفاده از این باگ، این اطلاعات را جمع آوری کرد و بدون هرگونه حفاظتی, این اطلاعات را در یک بانک اطلاعاتی در یکی از دیتاسنترهای کشور ذخیر کرده بود که مورد تعرض قرار گرفت.

آقای فیروزآبادی ادامه داد: در این بانکی که مورد تعرض قرار گرفت محتوای مکالمات و پیام ها وجود ندارد و فقط نام و شماره تلفن کاربر وجود دارد.

وی افزود: اصل جمع آوری اطلاعات توسط آن شرکت، خلاف نبوده است اما نحوه حفاظت آن مشکل داشته است.

دبیر شورای عالی فضای مجازی گفت: با مذاکراتی که با شرکتهای همراه اول و ایرانسل شروع کرده ایم امیدواریم به زودی این دو اپراتور، یک پیام رسان فراگیر ملی را عرضه کنند.

آقای فیروزآبادی افزود: مصوبات شورای عالی فضای مجازی بر اساس شبه اجماع انجام می شود و نگاه دولت برای فراهم کردن یک پیام رسان نبوده است بلکه حمایت از بخش خصوصی در صورت ورود به این بخش را داشته است که این کافی نیست.

وی ادامه داد: سرمایه گذاران ، حاضر به سرمایه گذاری در بخش پیام رسان ها نشدند چون جنبه سیاسی، اجتماعی و فرهنگی پیام رسان ها از جنبه اقتصادی آن پر رنگ تر بود.

آقای فیروزآبادی افزود: در حال حاضر از نظر اقتصادی و فنی، کشور در شرایطی است که شبکه های اجتماعی و پیام رسان های بزرگ و با کیفیت در آن عرضه شود ولی انگیزه اقتصادی محکمی در این رابطه وجود ندارد که نیاز به حمایت دولت دارد.

دبیر شورای عالی فضای مجازی گفت: یک شنبه یک مرکز ابری در وزارت ارتباطات با ظرفیت هزار سرور راه اندازی خواهد شد.

آقای فیروزآبادی افزود: در حال حاضر در بخش پیام رسان ها؛ دولتی ها و شبه دولتی ها فعال تر هستند.

وی درباره امنیت اطلاعات و حریم شخصی افراد در پیام رسان های داخلی نیز گفت: مردم نگران امنیتشان در پیام رسان های داخلی نباشند و باوجود اخبار جعلی که در فضای مجازی منتشر می شود حتی یک مورد از نقض حریم خصوصی افراد هم گزارش نشده است.

آقای فیروزآبادی ادامه داد: در حال حاضر حدود 20 میلیون کاربر ایرانی در پیام رسان های داخلی مشغول فعالیت هستند ولی به علت این که همه نیازهای آنها برطرف نمی شود همزمان در پیام رسان های خارجی هم فعال هستند.

وی گفت: با تمهیداتی که آمریکایی ها در دنیا پیاده سازی کردند امکان اشراف مبسوط الید دولت ها را از بین برده اند و با هدف این کار انجام شده است و گمنامی را در اینترنت پیاده سازی کردند یعنی کاربرانِ اینترنت در دنیا احراز هویت نمی شوند.

دبیر شورای عالی فضای مجازی افزود: بنا به توصیه دولت آمریکا، سکوهای (پلتفرم های) آمریکایی که یکی از آنها پیام رسان ها هستند برای همکاری کردن در برخورد با جرایم مقاومت می کنند.

آقای فیروزآبادی با اشاره به اینکه در فضای حقیقی کنوانسیون هایی در نحوه رسیدگی به جرایم وجود دارد ادامه داد: در فضای مجازی کنوانسیونی به علت مقاومت آمریکایی ها شکل نگرفته است.

وی با بیان اینکه در موضوع اشراف بر فضای مجازی دو نکته امنیت و ایمنی وجود دارد، گفت: بر اساس مصوبه شورای عالی فضای مجازی، مسئولیت امنیت و سلامت هر دستگاه بر عهده بالاترین مقام آن دستگاه است.
آقای فیروزآبادی افزود: در بخش های سلامت و ایمنی فضای مجازی کشور؛ ساختارهایی تشکیل شده است مثل کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه که 9 دستگاه در آن عضویت دارند و همچنین ساختارهای پلیس فتا، مدیریت راهبردی افتا و سازمان پدافند غیرعامل در حوزه امنیت فعال هستند و در رابطه با رسانه های رسمی هم وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مسئول هست ولی بعضاً این قابلیت به علت مقاومت پلتفرم های آمریکایی همکاری نمی کنند.

وی با بیان این که چرا اروپایی ها اینترنت اروپایی را مطرح کردند، گفت: اروپایی ها در جریانات ناآرامی های اجتماعی در فرانسه نقش پلتفرم های آمریکایی را مؤثر دیدند و در رابطه با خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا این پلتفرم ها نقش خود را ایفا کردند.

دبیر شورای عالی فضای مجازی افزود: در حال حاضر به دنبال تصویب کنوانسیون در بخش جرایم هستیم و تا این لحظه کشورهای غیرمتعهد جذب شده اند و ایران از فعالان این حوزه است و رهبری این کار بر عهده ایران، روسیه و چین می باشد.

آقای فیروزآبادی ادامه داد: یک سری از جرایم وجود دارد که در فضای حقیقی ، شبیه آن وجود دارد ولی در فضای مجازی شاهد جرایمی هستیم که مربوط به همین فضاست که این جرایم در حوزه پلتفرم ها انجام می شود و حریم خصوصی و کسب و کار فرامرزی را در بر می گیرد که در این رابطه قوانین ما رسیدگی کافی را ندارند.

وی از مجلس شورای اسلامی درخواست کرد تا در این بخش به کمک شورای عالی فضای مجازی بیاید.

آقای فیروزآبادی گفت: یکی از کارهای سنگین که مرکز ملی فضای مجازی در شرایط کرونا انجام داد؛ مقابله با اخبار دروغ در این بخش بود.

وی با اشاره به این که بسیاری از جرایم اینترنتی توسط ضابطان قضایی قابل شناسایی است افزود: منشأ داخلی جرایم قابل شناسایی هستند ولی در بعضی از موارد قانون ، ساکت و یا فرآیند رسیدگی قانونی بسیار طولانی است.
دبیر شورای عالی فضای مجازی گفت: در بخش اخبار جعلی (فیک نیوز)، قانونی در رابطه با بازنشر از رسانه های غیررسمی نداریم.

آقای فیروزآبادی افزود: تا قبل از فضای مجازی، رسانه ها همه رسمی بودند ولی با توسعه فضای مجازی، رسانه های غیررسمی که کاربرمحور هستند اقدام به اخبار دروغ در موضوع اختلافات قومی، اشکالات اجتماعی، سوء ظن و اختلافات عقیدتی و فرهنگی می کنند.

آقای فیروزآبادی افزود: اگر ما جایگزین خوبی در بخش پیام رسان ها داشته باشیم اینستاگرام هم همکاری بهتری با ما خواهد داشت.

وی درباره آموزش مجازی برای دانش آموزان هم گفت: بر اساس مطالعات، کلاس های مجازی در پیام رسان های غیررسمی برگزار می شد که در مرحله اول بنا را بر استفاده از پیام رسان های داخلی گذاشتیم و این پلتفرم را طوری طراحی کردیم که تنها مختص کار آموزش باشد و در این زمینه بخش خصوصی باید فعال باشد و محصولات خود را با ضوابط وزارت آموزش و پرورش عرضه کند.

دبیر شورای عالی فضای مجازی ادامه داد: در سامانه شاد فقط محیط دانش آموزی است و در نسخه جدید امکان ارتباط دانش آموزان یک مدرسه با هم را مهیا کردیم و دائم در حال بازنگری هستیم.

آقای فیروزآبادی گفت: برای رفع دغدغه والدین، اپراتورها ملزم به ارائه سیم کارت شاد شده اند.

وی افزود: درحال حاضر با شرایط سخت تحریم که توسط آمریکایی ها بر کشور تحمیل شده است نگران اقدام دیوانه وار آمریکایی ها مبنی بر بستن پلتفرم های در حال استفاده در کشور هستیم لذا باید در شبکه ملی یک سیستم عامل ، درگاه ورودی فضای مجازی ، پلتفرم های سلامت، آموزش، رسانه، اطلاع رسانی و دولت الکترونیک بومی داشته باشیم.

آقای فیروزآبادی افزود: در حال حاضر بانک های کشور از پلتفرم بومی استفاده می کنند ولی مابقی حوزه ها هنوز کامل نشده اند و در بخش آموزش هم گام های موثری برداشته ایم .

وی تأکید کرد: از مردم و مسئولان انتظار داریم که از پلتفرم های ایرانی حمایت کنند و همچنین به مسئولان توصیه کرد که در کنار استفاده از پلتفرم خارجی از پلتفرم ایرانی هم استفاده کنند.

دبیر شورای عالی فضای مجازی در پایان این برنامه درباره زیرساخت های شبکه ملی اطلاعات گفت: در حال حاضر این شبکه حدود 25 درصد پیشرفت داشته است.