قیام ۱۷ شهریور سند شکست تزویر پهلوی
واقعه ۱۷ شهریور سال ۱۳۵۷ و کشتار خونین مردم تهران در میدان ژاله نقطه عطفی بود تا مسیر انقلاب اسلامی به سمت پیروزی هموار شود.
به گزارش
خبرگزاری صداوسیما مرکز کیش، ماجرای 17 شهریورماه سال 57 را شاید بتوان یکی از نقاط عطف انقلاب اسلامی نامید. روزی که در آن خون مردم مسلمان تهران به روی سنگفرشهای میدان ژاله جاری شد تا قطار پرتوان انقلاب اسلامی با قدرتی بیشتر به سمت پیروزی حرکت کند.
شاید در هر انقلاب دیگری چنین برخوردی سبب سکون و رکود در مسیر پیروزی میشد، اما حرکت جهادگونه مردم ایران به تبعیت از قیام حضرت سید الشهدا (ع) با هر سرکوبی جانی دوباره میگرفت تا این که در 22 بهمن سال 57 به نقطه پیروزی رسید.
سخنان فراوانی درباره قیام مردم در آن روز گفته شده و خاطرات فراوانی در کتابها به نگارش درآمده است، اما شاید نسل جوان ما به دلیل فاصله چند ده ساله از آن قیام بزرگ تصور روشنی درباره زمینههای این حرکت بزرگ ندارد و همه چیز تنها به مطالب جسته و گریختهای که در رسانهها آمده محدود شده است. با این حال آنچه که از آن دوران به یادگار مانده به خوبی نشان میدهد که تابستان سال 57 نقطه جهشی برای یک پیروزی بزرگ بود.
تظاهرات عید فطر
سیزدهم شهریور ۱۳۵۷ مصادف با عید سعید فطر بود؛ در این روز در شهرهای مختلف کشور تظاهرات میلیونی علیه رژیم شاه برگزار شده بود و در تهران هم با تلاش آیت الله دکتر محمد مفتح، اجتماع عظیم یک میلیونی برای نماز عید فطر در تپههای قیطریه تشکیل شد.
پس از اتمام نماز، شهید باهنر سخنرانی افشاگرانهای درباره اوضاع کشور داشت و در ساعت 9 صبح، راهپیمایی طولانی نمازگزاران همراه با تصاویر بزرگی از حضرت امام (ره) در پیشاپیش جمعیت آغاز شد.
در آن روز از طرف جامعه روحانیت، روز پنج شنبه شانزده شهریور به مناسبت شهدای چند روز پیش خیابان ژاله، تعطیل اعلام شد؛ تظاهرات عید فطر زمینهای برای اجتماع شانزده شهریور و آن روز نیز مقدمهای برای حرکت عظیم و ایثارگرانه صبح روز جمعه، هفده شهریور در میدان ژاله شد.
*غربیها هم عمق فاجعه درک کردند
تظاهرات روز جمعه 17 شهریور ماه را میتوان ادامه تحرکات مردمی در روز 16 شهریور ماه دانست. با وجود اعلام حکومت نظامی مردم از صبح زود در میدان ژاله تهران گرد هم آمده بودند و در در کمتر از دو ساعت، میدان و خیابانهای اطراف لبریز از جمعیت شد.
با وجود اخطارهای فراوان مردم برای پراکنده شدن مردم هیچ کس به این اخطارها گوش نداد و در نهایت فرمان آتش صادر شد. یکی از نویسندگان غربی درباره این روز مینویسد: «گزارشهای فاجعه با هم فرق دارند. لیکن مسلماً کشمکش و هنگامه بین انبوه مردم و نیروهای انتظامی روی داد و تظاهرکنندگان از پراکنده شدن امتناع کردند. سپس به دسته نظامی فرمان آتش داده شد. بیش از صد کشته و صدها زخمی شمرده شد.»
آمار دقیقی از کشتههای آن روز در اختیار نیست و ممکن است بسیاری از اسناد نیز معدوم شده باشد، حتی خبرنگاران رسانههای غربی نیز به این نکته اشاره میکنند که تعداد تلفات بالغ بر صدها نفر بوده است.
*اعتصابات اوج میگیرد
پس از فاجعه 17 شهریور ماه حضرت امام خمینی (ره) هوشمندانه به جای تاکید بر تقابل نظامی بر مبارزه نرم تاکید میکنند و مردم را به اعتصابات سراسری فرا میخوانند. اولین موجب اعتصاب دو روز پس از جمعه سیاه، در پالایشگاه تهران آغاز شد و در کمتر از دو هفته به پالایشگاه عظیم آبادان رسید. موج دوم اعتصاب 28 شهریور تا 9 مهر، راه آهن، شبکههای آب و برق و بانک ملی را فرا گرفت. موج سوم در روز 15 مهر با اعتصاب سراسری دانشگاهیان و فرهنگیان به اوج خود رسید. از آن پس، سایر دستگاهها و تاسیسات دولتی، یکی پس از دیگری به اعتصاب پیوستند و دامنه اعتصاب حتی به ارتش نیز کشیده شد.
به این ترتیب پایههای رژیم پهلوی شروع به سست شدن میکند و دولت شریف امامی به ناچار سقوط میکند. شاید نشانه آشکار سقوط رژیم آن باشد که شاه در مصاحبه با نیوزویک یک هفته بعد از این تظاهرات به احتمال سقوط اشاره میکند.
*ضرورت روشن کردن ذهن نسل جوان درباره شهدای 17 شهریورماه
در پایان شاید آنچه گفتنی است، مظلومیت شهدای 17 شهریور ماه است. در این میان نسل جوان باید مخاطب اصلی این حرکت باشد، بی تردید قیام 17 شهریور را می توان به عنوان یکی از نقاط عطف مبارزات ملت مسلمان ایران علیه رژیم پهلوی دانست؛ ابعاد عظیم کشتار و سرکوب مردم بی گناه در این روز باعث شد تا انقلابیون و رهبران آن ها در حرکت خود مصمم تر گردند و در این بین رهبری مدبرانه حضرت امام خمینی(ره) نقشی به سزای داشت.