به گزارش سرویس وبگردی خبرگزاری صدا و سیما، ضعف سیستم ایمنی از مشکلات بسیار شایع و از ره آوردهای نامیمون زندگی و طبّ مدرن است که با طب سنتی میتوان بر این مشکلات غلبه و سیستم عمومی بدن را تقویت کرد.
علم، به ویژه در حیطه بهداشت و درمان، روز به روز پیشرفت میکند، امّا وقتی از مردم سئوال میکنیم که «فکر میکنید شما سالم ترید و کمتر مریض میشوید یا قدیمی ترها؟ پاسخ مشترک تقریبا تمامی سئوال شوندگان این است که: «قدیمی ترها از ما سالمتر بودند.»
به راستی چرا چنین تفکّری در ذهن اکثر مردم نقش بسته است؟ پاسخ این سئوال چندان سخت نیست؛ واقعیت این است که ما نسبت به نسلهای قبل از خود، ضعیفتر شده ایم و فرزندان ما، حتی نسبت به ما هم ضعیفتر هستند.
این «ضعف» که واژهای عامیانه است؛ در فرهنگ طبّ سنّتی به نحوی تعریف میشود و در قاموس طبّ مدرن به شیوه ای. براساس آموزههای طبّ قدیم، مهمترین تفاوت مردمان این زمان نسبت به قدیمی ترها، ضعف طبیعت مدبّره بدن آنهاست؛ امّا در فرهنگ واژگان طبّ جدید، این تفاوت به نحو دیگری بیان میشود و آن عبارت «ضعف سیستم ایمنی» است. درواقع، افزایش بروز انواع بیماریهای عفونی (و ازجمله همین سرماخوردگی) و غیرعفونی (مثل انواع سرطان ها، آلرژیها و ...) همه یک علّت مشترک دارند و آن هم این است که نیروی دفاعی بدن ما خسته و ضعیف است.
علل ضعف سیستم ایمنی کودکان (و البتّه بزرگسالان)
قبل از ورود در بحث اصلی تذکّر این نکته را لازم میدانم که اگرچه ضعف سیستم ایمنی در کودکان نمود بیشتری دارد، امّا این مساله مشکل مشترک کودکان امروز و دیروز است ولذا بزرگترها، هم از آن جهت که والدین کودکانشان هستند باید این مقاله را به دقّت بخوانند و هم از این جهت که خودشان هم قربانی زندگی مدرن هستند مخاطب این نوشتار هستند.
امّا بعد:
این سئوال که چرا بچههای ما این قدر ضعیف شده اند پاسخی ساده دارد. اگر نگاهی به زندگی خود بیندازیم و آن را با زندگی پدران و اجداد خود مقایسه کنیم این دلایل را خواهیم یافت.
درواقع، این روزها، اکثر شوون زندگی ما به نحوی تنظیم شده اند که ما را به سمت بیماری و ضعف پیش میبرند. من تنها چند مورد اصلی را، آن هم به اختصار، ذکر میکنم و یافتن بقیه را به خودتان واگذار میکنم چرا که اگر قرار باشد در این مقوله به طور کامل بحث کنیم باید تقریبا تمام افعال و اعمال زندگی امروزی را مورد نقد قراردهیم.
۱- تغذیه غلط:
۱-۱- پرخوری: طبّ جدید ظاهرا پرخوری را تقبیح میکند، امّا باید پرسید چرا مردمان این زمانه واضحا از قدیمیها پرخورترند؟ حقیقت آن است که آنچه که در طبّ جدید به عنوان تغذیه صحیح ترویج میشود، خودش یک تغذیه براساس پرخوری است.
مثلا طبّ اسلامی و طبّ قدیم دو وعده غذا را در روز سفارش میکنند. (صبحانه وشام)، ولی طبّ جدید سه وعده غذا به همراه دو میان وعده. طبّ قدیم خوردن آب را فقط در حالت تشنگی جایز میداند و طبّ جدید توصیه میکند که حداقل روزی ۸ لیوان آب و سایر مایعات مصرف شود و.
در روایات ما تصریح شده است که اگر مردم دست از پرخوری و پرنوشی بردارند بدنهای آنها مقاوم خواهد شد:
امام رضا (علیه السّلام) فرموده اند: «لَوْ اَنَّ النَّاسَ قَصَّرُوا فِی الطَّعَامِ لَاسْتَقَامَتْ اَبْدَانُهُمْ: اگر مردم غذای کمتری بخورند؛ بدن هایشان مقاوم خواهد شد.»
امام صادق (علیه السّلام) نیز در احادیثی جداگانه فرموده اند:
الف- «لَا یَشْرَبْ اَحَدُکُمُ الْمَاءَ حَتَّی یَشْتَهِیَهُ فَاِذَا اشْتَهَاهُ فَلْیُقِلَّ مِنْهُ: تا تشنه نشده اید آب نخورید؛ در آن وقت هم کمتر بخورید.»
ب- «لَوْ اَنَّ النَّاسَ اَقَلُّوا مِنْ شُرْبِ الْمَاءِ لَاسْتَقَامَتْ اَبْدَانُهُمْ: اگر مردم آب کمتری بخورند؛ بدن هایشان مقاوم خواهد شد.»
ج- «مَنْ اَقَلَّ شُرْبَ الْمَاءِ صَحَّ بَدَنُهُ: کسی که آب، کمتر بخورد؛ بدنش تندرست میشود.»
۲-۱- شیوههای غلط آماده سازی غذا: افراط در پخته خوری؛ مصرف غذاهای سرخ کرده، چرب، شور و.
۳-۱- ظروف نامناسب غذا خوری: مثل ظروف آلومینیومی، رویی، تفلون، پلاستیک.
۴-۱- روشهای غلط نگهداری مواد غذایی: فاصله گرفتن از تازه خوری و عادت به مصرف غذاهای فریزری، دودی، شب مانده و.
۵-۱- مصرف انواع غذاهای صنعتی و مصنوعی: که متاسّفانه و علیرغم اثبات آثار بسیار منفی آنها بر بدن، روز به روز با استقبال بیشتری مواجه میشوند.
۶-۱- عدم رعایت آداب صحیح تغذیه: مثل عجله در خوردن، داشتن استرس در وقت تغذیه، سرگرمی به چیزی غیر ازغذا (تماشای تلویزیون و ...) ایستاده غذا خوردن، بی نظمی در اوقات تغذیه و.
۷-۱- عدم توجه به مسایلی مانند مزاج شخص، فصل و محیط جغرافیایی، بیماریهای فرد و ... درتنظیم برنامه تغذیهای و.
۸-۱- افزایش مصرف غذاهای با طبع سرد نسبت به غذاهای دارای طبع گرم و.
۹-۱- استفاده از انواع سموم؛ آنتی بیوتیک ها، کودهای شیمیایی، داروهای هورمونی و ... در کشاورزی و دامپروری
قصه پرغصّه تغذیه، سری دراز دارد و اگر به این فرمایش نورانی رسول اکرم (صلّّی الله علیه و آله و سلّم) توجه کنیم که: «الْمَعِدَهُ بَیْتُ کُلِّ دَاءٍ وَ الْحِمْیَهُ رَاْسُ کُلِّ دَوَاءٍ: معده خانه همه بیماریها و پرهیز در راس همه درمانهاست.» شاید کمی بهتر درک کنیم که تغذیه غلط امروزی درحال رقم زدن چه فاجعهای برای ما و نسل آینده ماست.
۲- واکسیناسیون:
شاید از دیدن این عنوان تعجب کنید. ما به کودکان خود واکسن میزنیم تا کمتر مریض شوند وسالمتر باشند؛ امّا واقعیت چیز دیگری است. متخصصان طبّ سنتی اعتقاد جازم دارند که واکسیناسیون به شیوه فعلی آن یکی ازعوامل اصلی افت قدرت سیستم دفاعی بدن است. درواقع ما با واکسیناسیون، موفق به کنترل یا ریشه کنی بیماریهایی مثل طاعون و آبله شده ایم، امّا درعوض نسلی را بار آورده ایم که تا آخر عمر آب دماغشان آویزان است! و باید با انواع آلرژی ها، بیماریهای عفونی، بیماریهای گوارشی، سرطانها و ... دست و پنجه نرم کنند.
متاسفانه بعضا پژوهشهایی که عوارض منفی واکسنها را برملا کرده اند از دسترس عامه مردم دور نگهداشته میشوند تا این دور باطل دچار اختلال نشود. از شما خواهش میکنم در مورد فرزندان خود و اطرافیان خود کمی دقت کنید. مثلا با کمی دقّت میتوانید متوجه شوید که بسیاری از این کودکان، بعد از تزریق اولین نوبت واکسن سه گانه، دچار افت واضح سطح سلامتی شده اند و حتّی بعضی تا چند سال، از بی اشتهایی، کاهش رشد، اختلالات عصبی و ... رنج برده اند. به عنوان یک تعارض قابل درک این نکته را یادآوری میکنم که طبّ جدید در تمام ابعاد زندگی سعی دارد ما را «استریل» بار بیاورد.
برای مثال اگر فرزند شما بخواهد تکهای نان که روی زمین افتاده را بخورد مانع او خواهید شد و حتی اگر آن لقمه در دهان کودک باشد سعی میکنید آن را از دهانش خارج کنید و این درحالی است که اگر به فرض، آن تکه نان آلودگی خاصّی هم داشته باشد؛ این آلودگی باید از سدهای مختلف دفاعی بدن بگذرد تا بتواند کودک را بیمار کند. امّا وقتی که حجم زیادی میکروب یا محصولات میکروبی را از راه تونل واکسن و به دور از مبادی کنترلی ارتش دفاعی بدن، وارد جسم کودک خود میکنید؛ اصلااحساس نگرانی نمیکنید.
این تعارض و تعارضهایی از این دست را طبّ جدید برای ما پذیرفتنی کرده است.به هرحال هدف ما در این مقاله پرداختن به مساله واکسیناسیون و سیاستهای صهیونیستی پنهان شده در پس برنامههای واکسیناسیون جهانی نیست که این بحث سزاوار بحثی متقن و مستند است که در جای خود به آن خواهیم پرداخت.
۳- اقتضاآت زندگی ماشینی: مثل کمی تحرک، زندگی درسایه، آلودگیهای زیست محیطی و.
۴- زندگی استریل و ترس دایمی از بیماری: اصرار افراطی و وسواس گونهای که تحت تاثیر آموزههای طبّ جدید در ما ایجاد شده است که همه چیز را تمیز و تمیز و تمیز کنیم و از هر بیماری، حتّی سرماخوردگی فرار کنیم؛ حاصلی جز ضعف قوای دفاعی بدن نخواهد داشت.
منطق ضرورت واکسیناسیون از نظر طبّ جدید آن است که ارتش دفاعی بدن باید برای آمادگی مبارزه با میکروب ها، گاهی تمرینات یا رزمایشهایی را تجربه کند و واکسن زدن حکم همین تمرین را دارد.
ما با این منطق موافق هستیم، امّا این که واکسیناسیون روش مناسبی برای این کار است را قبول نداریم چراکه اعتقاد داریم واکسیناسیون نفوذ دادن دشمن به مرکز ارتش بدن است. روش منطقیتر آن است که از این وسواس بیمارگونه شستن و گندزدایی دایم محیط زندگی خود دست برداریم و بدون ترس بیجا ازمیکروبها زندگی کنیم. امیدوارم مرا متهم نکنید که تبلیغ زندگی غیر بهداشتی میکنم بلکه هدف من جا انداختن این نکته است که افراط در تمیزی باعث بیماری است.
یک نکته جالب که دراحادیث به چشم میخورد آن است که در برخی روایات شریف شیعی، تاکید شده است که برای درمان بیماری نباید عجله کرد. این احادیث تاکید دارند که در ابتدای بیماری و تا وقتی که بیماری با شما مدارا میکند با او مدارا کنید تا خودش از بدن خارج شود و اگر این اتفاق نیفتاد آن گاه به پزشک مراجعه کنید. این دستور بسیار جالب، علاوه بر فواید اخلاقی مترتّب برآن، یک نوع واکسیناسیون طبیعی محسوب میشود. چراکه درحد امکان به بدن اجازه میدهیم که با بیماری وارد مبارزه شود و تنها وقتی که مطمین شدیم که بدن ما از پس بیماری برنمی آید با دارو و درمان به او کمک میکنیم:
امام موسی کاظم (علیه السّلام) فرموده اند: مادامی که بیماری، خود رو به بهبود میرود؛ درمانهای پزشکان را واگذاری که این درمانها مثل بنّایی هستند که کم آن تو را به زیادش میکشاند.»
این دیدگاه را مقایسه کنید با نظام وحشت بار طبّ جدید که نه تنها با کوچکترین علامت و اتفاقی شما را وارد فرایند پیچیده و پرهزینه تشخیص و درمان میکند بلکه با تاکید بر ضرورت «چک آپ» دایم برای یافتن بیماریهای آینده، زندگی را مشحون از نگرانی میکند. یک اصل ساده روانشناسی میگوید که آنچه به آن فکر میکنید برایتان اتفاق خواهد افتاد؛
بنابراین تا وقتی که ترس دایمی از بیماری دارید و منتظر آن هستید؛ مطمین باشید که همیشه بیمار خواهید بود؛ بنابراین اگر میخواهید سالمتر زندگی کنید دست از وسواس بهداشتی بردارید. امّا نکته جالب تر، تاکید خاصّ و ویژه احادیث شریف بر عدم درمان زکام است. یعنی تا وقتی که سرماخوردگی در حد مسایل سادهای مثل آبریزش از بینی است باید از درمان آن خودداری کرد چراکه زکام باعث دفع بلغم و رطوبتهای اضافه ناحیه سر و صورت میشود و سطح سلامتی بدن را ارتقا میدهد و اگر جلوی این کار گرفته شود بیماری در بدن ماندگار خواهد شد:
امام صادق (علیه السّلام) میفرمایند: «صُنْعٌ مِنْ صُنْعِ اللَّهِ وَ جُنْدٌ مِنْ جُنُودِ اللَّهِ بَعَثَهُ اللَّهُ اِلَی عِلَّهٍ فِی بَدَنِکَ لِیَقْلَعَهَا ... وَ اِنْ اَمْکَنَکَ اَنْ لَا تُعَالِجَهُ بِشَیْءٍ فَافْعَلْ فَاِنَّ فِیهِ مَنَافِعَ کَثِیرَهً: [زکام]صنعتی از صنایع خدا و ازجمله لشکریان اوست که خداوند آن را به سوی بیماری در بدن تو گسیل میکند تا آن را از بیخ و بن برکند ... و اگر برایت امکان دارد که آن را درمان نکنی نکن که منافع بسیاری دارد.»
همچنین از حضرتشان (علیه السّلام) نقل شده است که: «کَانَ رَسُولُ اللَّهِ (صلّی الله علیه و آله و سلّم) لَا یَتَدَاوَی مِنَ الزُّکَامِ: پیامبر اکرم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) زکام را درمان نمیکردند.»
۵- استفاده از آنتی بیوتیکها و سایرداروهای شیمیایی:
بسیاری از ما این تجربه را داریم که بعد از استفاده از چرک خشک کن (به خصوص انواع تزریقی آن) تا مدتها دچار ضعف، بی اشتهایی و ... هستیم.
درواقع چرک خشک کنها وقتی وارد بدن میشوند خشک وتر را باهم خشک میکنند! ظاهرا بیماری را درمان میکنند، ولی بدن ما را هم بسیار ضعیف میکنند. به همین جهت هم میبینیم که پدر و مادرانی که مرتب برای درمان بیماریهای سادهای مثل سرماخوردگی، کودکان دلبند خود را با آنتی بیوتیکهای قوی بمباران شیمیایی میکنند؛
مجبور هستند که درطول سال، این دور باطل را بارها و بارها تکرار کنند. این پدر و مادرها عمدهترین کسانی هستند که مکرّرا این جمله به زبانشان جاری میشود: «بچه ام دایم سرماخورده است».
این که جایگزین آنتی بیوتیک در درمان سرماخوردگی چیست را در ادامه بحث ذکر خواهیم کرد.
۶- استرس: زندگی امروزی ما پر از استرس است. استرس قطعا توان سیستم ایمنی را کاهش میدهد. تجربه سرماخوردگی شدید یا زدن تب خال بعد از فوت یکی ازعزیزان، برای ما خیلی آشناست؛ بنابراین اگر میخواهیم کمتر مریض شویم باید ازاقتضاآت تنش زای زندگی مدرن فاصله بگیریم.
۷- تغییر الگوی خواب: آدمیزاد! درحالت عادی شبها میخوابد و روزها بیدار است. امّا ما شبها بیداریم وروزها خواب. اهمیت خواب شبانه به قدری زیاد است که در اسلام به جز سه مورد (تهجّد، علم آموزی و زناشویی) اجازه بیدارخوابی به کسی داده نشده است. کیفیت خواب ازعوامل بسیار بسیار مهم در ارتقای توان سیستم دفاعی بدن است.
درواقع ما سلامتی خود و فرزندانمان را فدای چیزهای سخیف و بی ارزشی مثل فوتبال و نود و برنامههای ماهوارهای میکنیم. یک اصل ساده برای ارتقای سطح سلامت خانواده آن است که خود را عادت بدهید که شبها زود بخوابید وصبحها زود بلند شوید و این کار را به کودکان خود هم آموزش دهید.
۸- سایر عوامل: چنان که گفتیم عوامل ضعف سیستم ایمنی در تمام جوانب زندگی ما جا خوش کرده و شمارش آنها کار آسانی نیست.
برای مثال، این مسأله که در دیوار خانه ما به جای کاهگل، گچ و سیمان به کارمی رود باعث ضعف سیستم ایمنی میشود؛ این که با عملی کردن مبحث ۱۹! عبور و مرور هوا درخانه را به حداقل میرسانیم یا به جای کرسی از بخاریهای گازسوز استفاده میکنیم و ... همه و همه باعث افزایش بروز سرماخوردگی میشوند و.
لطفا شما خود بخوانید حدیث مفصل از این مجمل!
اقدامات عملی
درسالهای نه چندان طولانی طبابتم، یکی از لذتهای بزرگم این بوده است که به یاری خداوند متعال، بار نگرانی از بابت مریض بودن دایمی فرزند را از دوش خانوادهها بردارم به خصوص که بسیاری از این کودکان با تشخیصهایی مانند آسم کودکان یا آلرژی و ... تحت درمانهای طولانی و اغلب بی حاصل قرار میگیرند.
آنچه که در ادامه میآید حاصل این تجربیات چند ساله و بحمدالله موفق است.
اقدامات ذکر شده، بسیار ساده و عملی و درعین حال، بسیار کارساز هستند و به شما اطمینان میدهم که اگر به آنها عمل کنید از شر این گرفتاری خلاص خواهید شد. نکته مهم این که این دستورات برای بزرگسالانی هم که دچار این مشکل هستند عینا قابل اجرا هستند.
این تجربیات در دو قسمت آورده شده اند؛ قسمت الف به این نکته میپردازد که چه کنیم تا کمتر سرما بخوریم و قسمت ب به بایستههای درمان صحیح سرماخوردگی میپردازد.
الف- مرحله پیشگیری؛ ارتقای توان سیستم ایمنی بدن.
۱- اصلاح تغذیه: دراین مورد، حداقلهای مورد توصیه عبارتند از:
الف) دو اصل مهم و اساسی در تغذیه سالم که بهتر است در تمام زندگی رعایت شوند اینها هستند:
حرکت از سمت غذاهای حیوانی به سمت غذاهای گیاهی.
حرکت از سمت غذاهای پخته به سمت غذاهای خام.
چنانکه واضح است منظور ما «خام گیاهخواری» مطلق نیست؛ بلکه حتّی آن را کاری غلط میدانیم؛ امّا هر قدر که غذاهای گیاهی و خام در رژیم غذایی ما غلبه بیشتری نسبت به غذاهای حیوانی و پخته داشته باشند بدن ما سالمتر میشود.
ب) در بین روشهای طبخ، سرخ کردن بدترین روش است؛ تا میتوانید از آن فاصله بگیرید.
ج) غذاهای تازه را جایگزین غذاهای فریزری کنید.
د) حتّی المقدور از مصرف غذاهای مصنوعی پرهیز کنید. (انواع سوسیس، کالباس، همبرگر، پیتزا، انواع غذاهای ساندویچی و فست فودها، نوشابهها و دوغهای کارخانه ای، انواع پفک، چیپس، شکلات و بستنی صنعتی، آدامس، انواع سسهای کارخانه ای، نانهای فانتزی، هر نوع کمپوت و کنسرو و آب میوه صنعتی و هرگونه خوراکی اسانس دار، شیرینیهای قنادی، ماکارونی و لازانیا، انواع آجیل بوداده و حتّی مواردی مانند ربّ و آبلیمو و سرکه صنعتی، و انواع لبنیات پاستوریزه و حتّی کشک کارخانهای و.)
۲- اصلاح سایر مشکلات موجود در زندگی: با توجه به بحث ابتدای مقاله در مورد عواملی که سیستم ایمنی را تضعیف میکنند؛ باید سعی کنید تا آنجا که میتوانید از این عوامل فاصله بگیرید.
درمورد کودکان علاوه بر موارد فوق روی این نکات به طور خاص تاکید میشود:
- فراهم آوردن زمینه برای تحرّک و بازیهای فیزیکی.
- پرهیز از زیاده روی در تماشای تلویزیون و انجام بازیهای رایانه ای.
- پرهیز از خوردن هله هوله.
- استفاده از نور به اندازه کافی: اگر خانه شما به اندازه کافی آفتابگیر نیست، حداقّل سعی کنید روزی چند دقیقه در محیطی که نور مناسبی دارد، با کودکتان پیاده روی کنید.
۳- جوانه گندم: روزی یک قاشق مربّاخوری از پودر جوانه گندم (یا ۵-۴ قاشق غذاخوری جوانه گندم تازه) را به هرنحوی که مایل هستید به مصرف کودکانتان برسانید. (البته برای کودکان کوچکتر، با میزان کمتر) راحتترین راه، استفاده از جوانه گندم در انواع سالادها یا غذاهایی مثل آش و سوپ و کوکو و کتلت است. جوانه گندم برای تمام کودکان با هر سنّی قابل استفاده است و توصیه ما این است که از همان ابتدا که تغذیه کودک با غذای کمکی را شروع میکنید؛ جوانه گندم را جزء برنامه غذایی او قرار دهید. جوانه گندم علاوه بر تاثیر واضح در کاهش موارد ابتلا به سرماخوردگی و بیماریهای عفونی، در درمان کم خونی، کم اشتهایی و کمبود رشد کودک هم فوق العاده موثّر است.
۴- شربت عسل: مقدار دلخواهی عسل را در آب حل کنید (حدّاقل یک قاشق غذاخوری در یک لیوان آب)؛ سپس مقداری آب لیموترش (ترجیحاً آب لیموترش تازه یا در صورت عدم دسترسی، آب لیموی خانگی) به آن اضافه کنید و پس از خنک شدن آن در یخچال (و نه خنک کردن آن با یخ) این نوشیدنی بسیار گوارا و لذیذ را به آرامی و جرعه جرعه میل کنید.
این نحوه استفاده از عسل که در عمل توسط مهندس خدادادی به مردم معرّفی شده است؛ در رفع طیف وسیعی از مشکلات ازجمله کم خونی، خستگیهای مزمن و کمبود انرژی، انواع مشکلات گوارشی، درمان بیماریهای عفونی، بهبود سینوزیت و سرماخوردگی، کمک به تحمّل بهتر روزه داری و ... بسیار موثّر است و در برآوردن هدف نگارش این مقاله، یعنی افزایش توان سیستم ایمنی، هم بسیار کارآمد است.
توصیه اینجانب به تمام افراد سالم و بیمار آن است که از این نوشیدنی شفابخش غافل نشوند.
آب لیموترش تازه علاوه بر ایجاد طعمی بسیار دلنشین، دارای خواصّ دارویی فراوانی بوده ضمن جلوگیری از ترش شدن محلول آب عسل، با ایجاد تعادل نسبی در طبع نوشیدنی، باعث میشود که تقریبا تمامی افراد با هر مزاجی قادر به استفاده از این دارو باشند. توصیه ما این است که روزی یکی دو لیوان از این شربت گوارا را نوش جان کنید و به ویژه در فصول سرد از مصرف ان غافل نشوید.
در مورد کودکان هم به همین شیوه (البته با مقداری کمتر) عمل کنید و در مدّت کوتاهی شاهد آثار شفابخش آن باشید. بهتر آن است که خوردن آب عسل را جزیی از برنامه تغذیهای خود و کودکانتان قرار دهید. در مواقع سرماخوردگی، اضافه کردن کمی عرق نعناع یا پونه به این ترکیب، شما را صاحب یک داروی تمام عیار در درمان سرماخوردگی خواهد کرد.
۵- حجامت: حجامت بدون تردید یکی از بهترین و کاملترین روشهای ارتقای توان سیستم ا یمنی است و به عقیده بسیاری ازکارشناسان طبّ اسلامی میتواند جایگزین بسیار مناسبی برای واکسیناسیون باشد. برخی فواید اثبات شده حجامت برای کودکان عبارتند از:
درمـان زردی (یرقان) نوزادان؛ افزایش توان سیستم ایمنی و قدرت دفاعی و کاهش موارد ابتلا به عفونتهای گوش و گلو و ریه و سرما خوردگی؛ افزایش قد و وزن و جهش رشدی در کودک و نوجوان؛ افزایش اشتها؛ کاهش رفتارهای عصبی، تندخویی، پرخاشگری، لجبازی و به طور کلی اختلالات رفتاری به خصوص در نوجوانان؛ ارتقای ضریب هوشی، قدرت حافظه و توان یادگیری؛
تحریک خونسازی و رفع کم خونی؛ تعدیل تمایلات نامطلوب جنسی نـوجوانان؛ تنظیم قاعدگی دختران نوجوان و کاهش درد و ناراحتی عادت ماهیانه ایشان؛ افزایش قدرت بدنی، رشد بیشتر عضلات و افزایش کارایی جسمی کودک در ورزش و بازی و فعّالیت بدنی؛ درمان آکنه (جوش غرور) و بسیاری موارد دیگر. با توجّه به این آثار مثبت و این که حجامت اطفال به ندرت باعث عارضهای میشود؛ باید پرسید، چرا در تزریق واکسن و یا خوراندن داروهای شیمیایی به کودک دلبندمان، با آن همه عوارض جانبی و مخرّب، شک و تردید نمیکنیم؛ اما برای حجامت وی که دستور دینی ما و زمینه ساز سلامت و درمان بیماریهای کودک است؛ دچار تردید و دودلی میشویم؟!
توصیه اسلام آن است که کودکان از چهار ماهگی به بعد به طور ماهیانه حجامت شوند.
امّا با توجه به روحیه پدران و مادران امروزی، توصیه عملی ما آن است که حدّاقل یک بار در بهار و یک بار در پاییز، کودک خود را حجامت کنید.
اثر حجامت برکاهش تعداد و شدت موارد ابتلا به سرماخوردگی و سایر بیماریهای عفونی آن قدر واضح است که تقریبا تمام پدران و مادرانی که کودک خود را حجامت میکنند متوجه این تغییرات شده و بسیاری از آنها با یک بار اقدام به حجامت، مشتری پروپاقرص آن میشوند.
نکته مهم در حجامت اطفال، به ویژه در اطفال با سنین پایینتر آن است که در این حجامت ها، خونگیری، هدف اصلی نیست؛ بلکه همان وارد کردن خراشهای حجامت و خونگیری مختصر بعدی نتیجه مطلوب را به دست خواهد داد.
نکته بعدی آن است که حجام محترم باید خراشها را با ظرافت هرچه تمامتر ایجاد کند تا جای آن روی پوست کودک نماند.
البته انجام حجامت اطفال باید با تمهیدات لازم ازجمله آماده سازی روحی کودک، در نظرگرفتن مشوقهای لازم، پرهیز از عجله به هنگام انجام حجامت، پرهیز از حجامت اطفال دراتاقهای حجامت شلوغ که بزرگترها مشغول حجامت هستند و ممکن است باعث وحشت کودک شود و مواردی از این دست انجام شود تا نهایتا خاطرهای خوشایند برای او باقی بگذارد و مانع از مقاومت او در برابر حجامتهای بعدی شود؛ و نکته آخر این که یادتان باشد
درد ناشی از انجام حجامت، کمتر از درد آمپول زدن است.
۶- بعضی عوامل هستند که باعث کاهش واضح موارد ابتلا به سرماخوردگی میشوند از آن جمله:
- شستشوی بینی و سینوس ها: مستحب است که قبل از وضو گرفتن، مقداری آب به داخل بینی استنشاق شود. این عمل تاثیر فوق العادهای در شستشوی سینوسها و کاهش بار میکروبی آنها و در نتیجه کم شدن خطر ابتلا به سینوزیت و سرماخوردگی دارد. گفته میشود که بهتر است به جای این که آب را به داخل بینی خود بکشیم؛ آن را کف دست خود ریخته با چسباندن کناره کف دست به پایین بینی و حرکت همزمان سر و دست به عقب، آب را به داخل بینی بریزیم.
پوشاندن سر: در اسلام تاکید ویژهای بر ضرورت پوشاندن سر شده است. در تمام فرهنگهای بومی درسراسر جهان (اسلامی وغیر اسلامی)، یک جزء ثابت البسه، وجود قطعهای مناسب برای پوشاندن سر بوده است. (مثل انواع کلاه ها، عمامه، روسری و ...) و این مساله اختصاصی به زن ومرد، کودک و بزرگ و تابستان و زمستان نداشته است. برهنه ماندن سر از سوغاتهای فرهنگ جدید غربی است چرا که حتی جوامع سنتی اروپایی هم سر خود را میپوشانده اند. به هرحال یکی از عوارض مهم برهنه ماندن سر، افزایش بروز انواع سرماخوردگی و سینوزیت است؛ بنابراین عادت کنید و فرزندتان را نیز عادت دهید که در تمام طول سال (و یا حدّاقل در طول فصول سرد)، کلاه یا پوشش مناسبی روی سرتان داشته باشید.
نکته مهم: بستن «هدبند» اگرچه تا حدی در کاهش ابتلا به سینوزیت و سرماخوردگی موثر است، امّا تاثیر پوشش کامل سر را ندارد.
- پوشاندن سر پس از استحمام: محفوظ ماندن سر پس از خروج از حمام یک اصل بهداشتی مهم است. سعی کنید پس از استحمام و تا خشک شدن کامل موها و پوست سر و صورت، سرتان را با چیزی مثل کلاه یا روسری بپوشانید. سشوار کشیدن موهای خیس راه حلّ مناسبی برای تسریع در خشک شدن موها نیست و عوارض خاصّ خود را دارد.
در روایتی وارد شده است که امام باقر (علیه السّلام) و امام صادق (علیه السّلام) هرگاه که از حمام خارج میشدند چه در زمستان و چه در تابستان با عمامه بیرون میآمدند و میفرمودند که این کار از سردرد جلوگیری میکند.
به نظر میرسد که یکی از فواید این کار آن است که از التهاب سینوسها و ابتلا به سینوزیت (که خود یکی از دلایل شایع سردرد است) و سرماخوردگی پیشگیری میشود.
- یک تجربه جالب: بنده اعتقاد داشته و دارم که یکی ازعوامل مهم افزایش سرماخوردگی در جوامع امروزی، استفاده از وسایل گرمایشی و سرمایشی جدید است؛ به ویژه کولر در تابستان و بخاریهای نفتی و گازی در زمستان.
یکی ازبیماران من تجربهای را نقل میکرد که مدتی است زمستانها به جای بخاری گازی از بخاری چوبی استفاده میکنند و از آن به بعد، تقریبا هیچ گاه هیچ یک از اعضای خانواده در طول زمستان سرما نمیخورند. البته وابستگی به زندگی امروزی به قدری است که معمولا امکان چنین تغییرات عمدهای در زندگی را نداریم، امّا دانستن این مطالب شاید ذخیرهای باشد برای عملکرد بهتر در آینده.
- درمان و پیشگیری از سینوزیت: شاید ازمهمترین دلایل شیوع سرماخوردگی، شیوع سینوزیت است. به همین دلیل توصیه میکنم مقاله «سینوزیت، همه گیری قابل درمان» را به دقت، مطالعه و درحد امکان به توصیههای آن عمل کنید.
- سرماخوردگیهای تابستانی: در فصل گرما و در چند روز ابتدایی روشن کردن کولر، برای در امان ماندن از سرماخوردگیهای این دوره، هر روز مقداری عرق نعناع به آب کولر اضافه کنید.
ب- مرحله درمان: یاد بگیریم چگونه سرماخوردگی را درمان کنیم.
حقیقت این است که درمانهای رایج سرماخوردگی و بیماریهای مشابه، اغلب دارای مشکلات اساسی هستند که علاوه بر درمان ناقص بیماری و ماندگار کردن آن در بدن ما، باعث تضعیف سیستم ایمنی بدن هم میشوند و این درحالی است که در صورت درمان صحیح بیماری، پایان هر بیماری عفونی باید با ارتقا و کارآزمودگی بیشتر ارتش دفاعی بدن همراه شود؛ بنابراین اولا باید از اشتباهات رایج در درمان سرماخوردگی بپرهیزیم و درثانی، اقدامات صحیح در درمان را آموخته و عمل کنیم.
ب- الف- اشتباهات رایج در درمان سرماخوردگی:
۱- اصرار بر درمان سرماخوردگی: چنان که در سطور فوق گذشت، از نظر اسلام، زکام و سرماخوردگیهای ساده دارای منافع بسیاری برای بدن هستند ولذا عدم درمان آنها در اولویت است. درواقع، این دوره فرصتی است برای بدن برای دفع بسیاری از مواد زاید که با عجله و افراط در درمان نباید او را از این فرصت محروم کرد؛ بنابراین باز هم توصیه میکنیم تا وقتی که سرماخوردگی در حد مسایل سادهای مثل آبریزش از بینی است از درمان آن خودداری کنید چراکه زکام باعث دفع بلغم و رطوبتهای اضافه ناحیه سر و صورت میشود و سطح سلامتی بدن را ارتقا میدهد و اگر جلوی این کار گرفته شود بیماری در بدن ماندگار خواهد شد.
۲- استفاده ازآنتی بیوتیک (چرک خشک کن) ها: میدانید که عامل میکروبی انواع سرماخوردگی ها، ویروسها هستند و آنتی بیوتیکها تاثیری روی ویروسها ندارند. بنابراین، استفاده از آنتی بیوتیک توجیه علمی خاصّی در درمان سرماخوردگی ندارد و این در حالی است که مصرف آنتی بیوتیکهای قوی و پرعارضهای مثل سفیکسیم، کوآموکسی کلاو، اریترومایسین و ... و یا تزریق مکرر پنی سیلین یکی از عادات تقریبا همیشگی پزشکان و بیماران است و از نظر خیلی از مردم، مصرف آنتی بیوتیکهایی مثل آمپی سیلین یا آموکسی سیلین به راحتی مصرف استامینوفن است.
به هرحال باید توجّه داشت که مصرف این آنتی بیوتیک ها:
۱- اثر مهمی در کم کردن بار ویروسی ندارد.
۲- ترشحات سیستم تنفسی فوقانی و تحتانی (آبریزش بینی، ترشحات پشت حلق و ...) را به حداقل میرسانند. بدین ترتیب یکی از سلاحهای مهم بدن در مقابل بیماری را از کار میاندازند.
۳- ضعف عمومی بدن و به ویژه ضعف سیستم ایمنی و در نتیجه احتمال طول کشیدن بیماری یا بازگشت سریع آن را زیاد میکنند.
۴- مصرف بی رویه آنتی بیوتیک ها، میکروبها را روز به روز ورزیدهتر و مقاومتر میکند و در یک دور باطل، نیاز به آنتی بیوتیکهای قویتر و قویتر را افزایش میدهد.
البته این عوارض به جز عوارض مهم و درازمدتی مثل تاثیر منفی روی قدرت باروری و امثال آنها هستند.
۳- استفاده از آنتی هیستامین ها: ترکیبات آنتی هیستامین (مثل آنتی هیستامین - دکونژستانت، کلرفنیرامین، لوراتادین، هیدروکسی زین، دیفن هیدرامین، سیتریزین و آنتی هیستامینهای موجود در قرص و شربت سرماخوردگی و ...) به منظور کاهش ترشحات بینی و سینوسها و کاهش عطسه و ... به کار میروند. چنان که گفتیم این کار باعث کاهش توان بدن در مقابل سرماخوردگی میشود؛ چراکه عطسه و ترشحات بینی و سینوسها و نای، از بهترین واکنشهای دفاعی بدن در مقابل سرماخوردگی هستند و تضعیف آنها عملا باعث میشود که عامل به وجود آورنده سرماخوردگی، در بدن ماندگار شود.
همچنین جلوگیری از آبریزش بینی در ابتدای سرماخوردگی، میتواند باعث ریزش اخلاط به داخل سینه و عفونت سینه شود.
این داروها همچنین با خشک کردن ترشحات سینوس ها، باعث ایجاد سینوزیت مزمن در بیمار میشوند که یکی از شایعترین عوامل سرماخوردگیهای مکرر، به ویژه درکودکان است.
۴- مصرف مسکّنها و تب برها: اگرچه در نگاه اول به نظر نمیرسد که این گونه داروها تاثیر منفی بر روند درمانی سرماخوردگی داشته باشد، امّا از آنجا که همه این داروها دارای تاثیرات نامطلوب کوتاه مدت و دراز مدت بر روی کبد وکلیه هستند عادت به مصرف آنها میتواند بدن را ضعیف و مستعد ابتلای مکرر به سرماخوردگی کند.
۵- استفاده از کورتون ها: کمتر دارویی پیدا میشود که به اندازه کورتونها بدن را دچار خسران کند؛ و در عین حال، کمتر دارویی است که استفاده از آن در نزد مردم این قدر آسان و فراوان باشد و متاسّفانه بسیاری از داروخانهها هم به راحتی و بدون نیاز به نسخه آن را در اختیار متقاضیان قرار میدهند.
البته اگر داروخانهها هم به وظیفه خود عمل کنند و از تجویز بدون نسخه کورتونها خودداری کنند غمی نیست! چرا که بسیاری از پزشکان محترم، کورتونها را مثل نقل و نبات برای درمان بیماریهای مختلف از جمله همین سرماخوردگی تجویز میکنند.
این روزها، تزریق دگزامتازون برای درمان سرماخوردگی، گلودرد، گرفتگی صدا و ... امری عادی، شایع و حتّی از نظر بسیاری از پزشکان مسالهای علمی است؛ در حالی که به طور قطع باید گفت که کورتونها هیچ جایی در درمان سرماخوردگیهای معمولی ندارند.
کورتونها چه میکنند؟
روش عمل اصلی داروهای کورتونی در بدن، سرکوب کردن سیستم ایمنی است! شاید تعجّب کنید، ولی واقعیت همین است. کورتونها وقتی وارد بدن میشوند وارد معرکه جدال بین ارتش دفاعی بدن و مهاجمان خارجی میشوند و نیروهای مسلّح بدن ما را سرکوب و خاموش میکنند و به این ترتیب صلح و صفا برقرار میشود و جنگ خاتمه مییابد!
در واقع، مصرف کورتون خیانت به بدن است؛ ایجاد یک آشتی احمقانه و ناپایدار در برابر دشمن غدّار است. کورتونها در حالی که مهاجمان، در بدن ما فعّال و حاضر هستند، نیروهای دفاعی ما را سرکوب میکنند و به دروغ فریاد میزنند که: «آسوده بخوابید؛ شهر در امن و امان است!».
در حقیقت، احساس آرامش و سلامتی بعد از استفاده از داروهای کورتونی، ناشی از پایان جنگ به نفع نیروهای مهاجم است.
به راستی انسان عاقل کدام را میپسندد؟ جنگ تمام عیار با مهاجمین که با عوارضی مثل درد و تب و کسالت همراه است تا پیروزی واقعی حاصل شود یا صلحی به نفع دشمن که آرامش و آسایش موقّت – تا حمله بعدی دشمن که چندان دور هم نیست – را به دنبال دارد؟
باید دانست که هر بار مصرف کورتون، حمله بعدی دشمن را نزدیکتر و او را خطرناکتر میکند؛ بنابراین توصیه اکید میکنیم که تحمّل چند روز کسالت سرماخوردگی را داشته باشید تا نیروهای دفاعی بدن شما، کارآزموده و توانمند شوند و در برابر حملات بعدی به خوبی ایستادگی کنند.
علاوه بر نقش کورتونها در تضعیف سیستم ایمنی و زمینه سازی برای ابتلای مکرّر به بیماریهای عفونی از جمله سرماخوردگی، عوارض دیگر آنها مثل پوکی استخوان، زخم معده، فشار خون، زمینه سازی برای انواع سرطانها و ... هم به جای خود باقی است.
ب- ب- نسخههای ساده در درمان سرماخوردگی
حقیقت این است که اگر سرماخوردگی را درست درمان کنیم به این زودیها دور و بر بدن ما پیدایش نخواهد شد.
درواقع بسیاری از درمانهای امروزی به جای دفع بیماری آن را در بدن دفن میکنند و طبیعتا در اولین فرصت، شاهد عود مجدد آن خواهیم بود. از آنجا که بحث در مورد نسخههای ساده و کاربردی دردرمان سرماخوردگی، موضوعی مفصّل است آن را در مقالهای مستقل به نام «روشهای عملی در درمان سرماخوردگی» گنجانده ام که توصیه میکنم آن را مطالعه و به دستوراتش عمل کنید. به ویژه تقاضای جدی دارم که با مصرف انواع آنتی بیوتیکها و سایر داروهای رایج در درمان سرماخوردگی، به کودک معصوم خود خیانت نکنید و او را در آینده درگیر مشکلات متعدد ناشی ازعوارض داروهای شیمیایی نکنید.
خلاصه کاربردی مقاله
به دلیل وجود مشکلات متعدّد ناشی از زندگی مدرن (از جمله الگوهای غلط تغذیه و معماری، استفاده بی رویه از داروهای شیمیایی و واکسیناسیون، استرس و ...) سیستم ایمنی نسل فعلی ضعیف شده است و به همین دلیل بیماریهایی مثل سرماخوردگی به ویژه در اطفال بسیار شایع شده اند. برای رفع این مشکل، علاوه بر تاکید بر اصلاح تغذیه و فاصله گرفتن از درمانهای شیمیایی در سرماخوردگی، چهار توصیه اصلی ما عبارتند از:
۱-مصرف جوانه گندم
۲-مصرف آب عسل
۳-حجامت
۴-درمان صحیح سرماخوردگی با داروهای خانگی و گیاهی که شرح آن را میتوانید در مقاله «نسخههای ساده و عملی در درمان سرماخوردگی» ملاحظه کنید.
منبع:طبع شیعه