توصیه‌های قرآن کریم برای سلامتی

به گزارش سرویس وبگردی خبرگزاری صدا و سیما،  قل خداوند در قرآن آیاتی مبنی بر شفابخشی این کتاب آسمانی نازل کرده است و بعنوان نمونه در آیه قل هو للذین آمنوا هدی و شفاء... ""بگو: این کتاب برای کسانی که ایمان آورده اند: هدایت و درمان است. " به طول واضح به این امر اشاره کرده است.

درحوزه علوم بشری، پزشکی، سرآمد همه دانش هاست چرا که فلسفۀ سایرعلوم بهره وری انسان از مواهب زندگی است و این هدف جز در پرتو سلامت جسم و جان میسر نیست.

از این رو امام محمدباقر علیه السلام می‌فرماید:

"بدان که نه هیچ دانشی، چون جستن سلامت است و نه هیچ سلامتی، چون سلامت دل"

فلسفه احکام و قوانین اسلامی، تکامل مادی و معنوی جامعه انسانی است، از نگاه اسلام، بزرگترین نعمت الهی، سلامت جسم و بزرگتر از آن سلامت جان است. مسئله این است که اگر اسلام تکامل و سعادت انسان را هدف خود قرار داده، برای مبارزه با بیماری‌ها و تامین سلامت جامعه چه برنامه‌ای دارد؟

 

بررسی متون اسلامی به روشنی نشان می‌دهد که یکی از اهداف مهم احکام اسلامی طب است. خداوند متعال، تصریح می‌کند که قرآن و برنامه نورانی و حیات بخش آن، جامعه را به سوی سلامت سوق می‌دهد.

"یهدی به الله من اتبع رضوانه سبل السلام" (مائده آیه ۱۶)

"خداوند، هر که را از خشنودی او پیروی کند، به وسیله آن (کتاب) به راه‌های سلامت، رهنمون می‌شود. "

بدین سان انسان می‌تواند با پیوند با خدا و برنامه‌هایی که او برای زندگی بشر ارائه کرده، به بزرگترین نعمت الهی یعنی سلامت و در نهایت سعادت و خوشبختی در دنیا و آخرت دست یابد.

 

آموزۀ شفا جویی از قرآن کریم چیزی از پیش خود ساخته یا سنت مرسوم در فرهنگ عامیانه نیست بلکه حقیقتی است که خداوند رحمان در متن قرآن بدان اشاره کرده است.

در سه جای از آیات قرآن کریم به مسأله شفا بودن قرآن برای درد‌های جسم و جان انسان اشاره شده است:

"و ننزل من القرآن ماهو شفاء و رحمه للمومنین ولایزید الظالمین الا خسارا" (اسراء ۱۸۲)

"و از قرآن آنچه شفا و رحمت است برای مؤمنان نازل می‌کنیم و ستمگران را جز خسران و زیان نمی‌افزاید. "

"یا ای‌ها الناس قد جاء تکم موعظة من ربکم و شفا ء لما فی الصدور وهدی ورحمة للمومنین"

"ای مردم اندرز از سوی پروردگارتان برای شما آمده است و درمانی برای آنچه در سینه هاست و هدایت و رحمتی است برای مومنان. "

 

همان طور که در آیات بالا نیک پیداست خداوند در قرآن، قرآن را مایه شفا ورحمت برای مومنان، شفای آنچه در سینه هاست و مایه هدایت ورحمت برای مومنان معرفی کرده است. پس اینک که قرآن خود را شفا و مایه رحمت و هدایت معرفی کرده است به این ریسمان آویخته از سوی خدای متعال چنگ زنیم و درمان درد‌های نهان وآشکار خود را به وسیله قرآن از خدای قرآن طلب کنیم.

 

به نظر می‌رسد که تحقق شفا به وسیلۀ قرآن از سه طریق امکان پذیر است:

تأمین سلامت روان، تأمین سلامت جسم و معرفی اصول طبی لازم برای حفظ تندرستی.

در این مقاله که به روش کتابخانه‌ای تدوین شده، سعی شده که با جستجو در آثار مختلف، سلامت جسم و روان و درمان بیماری‌ها درخود آیات بررسی شود.

ما به عنوان یک مسلمان معتقد، آثار روانی آیات الهی را باور داشته و شاهد آن نیز بوده ایم طبق تعالیم قرآن کریم در انسان دو جریان روانی وجود دارد. یکی فطرت که منشأ الهی داشته و طبق آیه "فطرت الله التی فطر الناس علیها" سرشت انسان‌ها را تشکیل می‌دهد و دیگری غرایز نفسانی که از آن‌ها تعبیربه نفس اماره شده و انسان را دعوت به بدی و پلیدی می‌کند. هریک ازاین دو جریان سعی دارد تا بر وجود انسان حاکمیت پیدا کند.

انسان سالم از نظر روان نیز کسی است که فطرتش بر او حاکم شده و نشانۀ بارز این حاکمیت آرامش درون است که قرآن از آن تعبیر به سکینه و اطمینان قلب می‌کند:

"هو الذی انزل السکینه فی قلوب المومنین"

(اوست آنکه فرستاد آرامش را در دل‌های مومنان)

و، اما راه رسیدن به آرامش قلب که مقدمۀ سلامت روان است، ذکر خدا به مفهوم او را در همه حال حاضر و ناظر بر خود دیدن است:

"الا بذکر الله تطمئن القلوب" (رعد ۲۸)

 

آرامش مومن نشانۀ انسجام عناصر روانی اوست و این آرامش در سایه ذکر به دست می‌آید.

هر آنچه ذکر خداوند متعال باشد و باعث شود تا ما خود را در محضر ذات مقدسش بیابیم، باعث حاکمیت فطرت و در نتیجه آرامش روان می‌شود و چه ذکری بالاتر از قرآن کریم که تعالیم درخشان آن و حتی صوت تلاوت آن، حضور دائم ما در محضر خداوند را گوشزد می‌کند.

 

یکی از زیباترین، موزون‌ترین و روح انگیز‌ترین موسیقی ها، نغمه دلنشین و صوت فرح بخش قرآن کریم می‌باشد. با شکوه‌ترین بعد اعجاز زیبایی قرآن، همسازی با نغمه‌های دلنشین و آهنگ‌های وزین صوتی است. درباره شفابخشی قرآن از جنبه علوم پزشکی برخی از محققین تأثیر قرآن بر انسان را در زمینه‌های مختلف مورد بررسی و مطالعه قرار دادند و به نتایج جالب و شگفت انگیزی دست یافته اند. 

آوای قرآن بعنوان یکی از موسیقی‌های آئینی متناسب با ساختار جامعه ما مورد توجه پژوهشگران جهت کاستن درد و اضطراب بیماران قرار گرفته و در این زمینه مطالعاتی انجام شده است.

 

 نتایج به دست آمده در تحقیق تجویدی ۱۳۷۷ (تحت عنوان بررسی تاثیر قرآن بر اضطراب بیماران قبل از عمل جراحی که بر روی ۸۰ نفر انجام شد نتایج نشان داد که در گروه آزمون (۴۰ نفر) که با استفاده از ضبط صوت و گوشی حداقل ۲ بار هر بار به مدت ۱۵ دقیقه قبل از عمل به آوای قرآن (آیات ۱ تا ۳۶ سوره مریم) گوش دادند میزان کاهش اضطراب نسبت به گروه شاهد بطور معنی داری بیشتر بوده است.

 

با توجه به مطالعات انجام شده پژوهشگران در مورد تأثیر آوای قرآن بعنوان یک روش غیر دارویی، کم هزینه، مفید جهت کاهش اضطراب و درد بیماران وبا عنایت به اصالت موسیقی قرائت قرآن و وسعت توجه عامه مردم به آن و تقدسی که بین جامعه دارد پیشنهاد می‌شود آوای قرآن کریم در قبل و بعد از اقدامات درمانی جهت کاهش اضطراب و تسکین درد مددجویان مورد استفاده قرار گیرد.

 

" اذهبوا بقمیصی هذا فالقوه علی وجه ابی یات بصیرا واتونی باهلکم اجمعین" (یوسف آیه ۹۳)

چشم انسان به بیماری‌های بسیاری مصاب می‌شود؛ که از آن جمله بعضی از آن‌ها عارضه‌های بسیط، ولی بعض دیگر عوارضی خطیر و مهم اند.

این امراض خطیر در دو بیماری شایع تمثیل می‌شوند که عبارتند از بیماری گلوکوما یا آب سیاه و کاتاراکت یا آب سفید. زیرا این بیماری مادۀ شفاف عدسیۀ چشم را به مادۀ سفید تیره مبدل می‌کند. درست همانند سفید‌ی تخم مرغ قبل و بعد از پخته شدن آن. سفیدۀ مایع تخم مرغ قبل از پختن آن شفاف و زلال است، اما همین که در آب جوش افکنده شود، زلالیت آن به رنگ سفید تیرۀ غلیظ مبدل می‌شود.

 عامل بیماری گلوکوما معمولا پیری است، اما در بیماری آب سفید یا کتراکتا، فقط پیری عامل آن نبوده بلکه علم طب در عصر حاضراثبات کرده است که در ضمن اسباب و علل این بیماری، یکی هم بالا رفتن فشار خون، بسیاری گریه و اندوه و اضطرابات و تشوشات روحی و روانی است. علائم این مرض در ابتدا ضعف دید است که رفته رفته زیاد می‌شود و به تدریج سفیدی‌ای در عدسیۀ چشم به ظهور می‌رسد، و، چون این سفیدی فراگیر شد، دید انسان دیگر تماماً از بین می‌رود.

 

علم طب حتی تا اواخر قرن گذشته بر این پندار بود که علت این مرض همانا نزول مادۀ سیال سفید و مضری است که از مخ انسان سرازیر شده و در پشت عدسیۀ چشم وی جا می‌گیرد و لذا متنع دید وی شده او را به کوری مبتلا می‌گرداند و از این جهت این مرض را به نام کتاراکتا (آب مروارید) نامیده اند و عجیب این است که قرآن کریم یکهزار و چهار صد سال قبل در سورۀ (یوسف علیه السلام) اعراض این مرض را توضیح داده و در آیه (۸۴) از این سوره دربارۀ حضرت یعقوب «علیه السلام» می‌گوید:

 

" و تولی عنهم و قال یا اسفی علی یوسف وابیضت عیناه من الحزن فهو کظیم" (و از آنان روی گردانید و گفت:‌ای دریغ بر یوسف علیه السلام و در حالی که اندوه خود را فرو می‌خورد، چشمانش از اندوه سپید گردید.).

اما آیۀ (۹۳) از همین سوره توضیح می‌دهد که چگونه سیدنا یوسف علیه السلام با افکندن پیراهنش بررخسار ۀ پدر خواستار درمان وی گردید:

" اذهبوا بقمیصی هذا فالقوه علی وجه ابی یات بصیرا و اتونی باهلکم اجمعین"

 (این پیراهن مرا ببرید و آن را برچهرۀ پدرم بیفکنید تا بینا شود.)

 

آری بعد از اینکه حضرت یعقوب علیه السلام احساس کرد که فرزندش زنده و سلامت است، غم و اندوه عمیق وی برطرف گردیده فشارخون آن پایین آمد و حالتی از سعادت و شادمانی بر وی مستولی شد و درست در این هنگام بود که بینایی وی مجدد بازگشت، چنانکه آیه ۹۶ می‌گوید: "فلما ان جاء البشیر القاه علی وجهه فارتد بصیرا" (پس، چون مژده رسان آمد، آن پیراهن را بر چهرۀ او انداخت، پس بینا شد.)

و این چنین است که قرآن کریم صد‌ها سال قبل، اعراض این مرض را توصیف نموده اسباب و عللش را روشن می‌سازد و نهایتاً علاج آن را نیز بازگو می‌کند. بیماری که ارتفاع فشار خون به علت حزن و گریه زیاد سبب آن می‌شود، و پایین آمدن فشار بر اثر خوشحالی و سرور نیز آن را ازبین می‌برد.

 

"و اذ نادی ربک موسی ان ائت القوم الظالمین قوم فرعون الا یتقون قال رب انی اخاف ان یکذبون و یضیق صدری و لا ینطلق لسانی فارسل الی هارون و لهم علی ذنب فاخاف ان یقتلون" (شعراء ۱۴-۱۰)

(و هنگامی که خواند پروردگار تو موسی را که برو به نزد گروه ستمکاران، قوم فرعون چرا پرهیزکاری نکنند، گفت پروردگارا ترسم که مرا تکذیب کنند و تنگ شود سینه ام و لکنت زبان پیدا کنم. پس بفرست با من هارون را و بر من به گناهی ادعا دارند که می‌ترسم مرا بکشند.)

امروزه مشخص شده که علل روانی لکنت زبان شامل ناراحتی از محیط، ترس، اضطراب، نگرانی و عدم اعتماد می‌باشد. قرآن کریم در آیات فوق علت لکنت زبان حضرت موسی (ع) را چنین بیان می‌کند:

 

بنابراین فشار روحی و ناراحتی و عدم اعتماد از محیط ستمکارانۀ فرعون که موسی را قاتل یک نفر مصری می‌داند و ترس از این که مبادا فرعونیان متکبر او را تکذیب کنند و این امر موجب لکنت زبان او در امر تبلیغ شود، باعث شد تا او از خدا بخواهد که برادرش هارون را با او بفرستد.

در قرآن این روش موفقیت آمیز گفتار درمانی را به صورت کاملتری می‌بینیم:

 

۱) خداوند متعال به حضرت موسی علیه السلام توصیه می‌کند که با فرعون به نرمی سخن بگوید: " فقولا قول لینا. " و جالب این که به هیچ پیغمبری چنین توصیه‌ای نشده است.

 

۲) خداوند سخن حضرت موسی (ع) را می‌شنود: "انا معکم مستمعون. " و خواسته اش را برآورده می‌کند: " قد اوتیت سولک یا موسی. "

 

۳) خداوند نه تنها لکنت حضرت موسی (ع) را به رویش نمی‌آورد بلکه با این عبارت که نترسید، منم با شما، می‌شنوم و می‌بینم، اضطراب او را کنار زده و به او اعتماد و اطمینان می‌بخشد: " لا تخافا اننی معکما اسمع واری. "

 

۴) حضرت موسی (ع) با دعا روان درمانی می‌کندو خود را تسکین می‌دهد لذا مشکل لکنت زبان وی از سر چشمۀ آنکه ترس و دلتنگی و اضطراب درونی است، شفا می‌یابد: " قال رب اشرح لی صدری و یسر لی امری و احلل عقده من لسانی یفقهوا قولی. " (گفت: پروردگارا به من شرح صدر عنایت فرما و کار مرا آسان گردان و گره از زبانم بگشای تا گفتار مرا بفهمند.)

پژوهشی در سال ۱۹۹۱ در مجلۀ British Journal به چاپ رسیده که عنوان آن درمان سرطان به روش طب سوزنی رادیو فرکانس با استفاده از تلاوت قرآن کریم است. در این تحقیق دکتر Imam به همراه یک تیم کامل پزشکی صبورانه و به مدت ۸ سال به طور نیمه تجربی به مطالعه و تحقیق پرداخته اند. روش تحقیق به این صورت بوده که تلاوت آیات ۱۹-۱ سورۀ مبارکۀ یس را به شکل امواج رادیویی به کمک ترانس دیوسری بر روی نقلط طب سوزنی بیمار عبور می‌دادند و این کار روزانه برای هر بیمار ۱۰ دقیقه و به مدت یک هفته ادامه می‌یافت. 

 

در پایان محقق به این نتیجه رسیده که در این روش علاوه بر این که کاهش علامت بالینی قابل ملاحظه‌ای شامل تسکین درد، بهبودخواب، رفع تهوع و استفراغ، کاهش تومور و بهبودی سریع زخم مشاهده شد، در ۲۰% موارد جواب مجدد پاتولوژی منفی گزارش شد و در ۴۰% موارد نیز بهبود نسبی بوده است.همچنین تحقیقی نیمه تجربی درسال ۱۳۷۳ در دانشگاه تربیت مدرس تحت عنوان بررسی میزان تأثیر آوای قرآن کریم بر کاهش درد بیماران بعد از اعمال جراحی شکم انجام گرفت که نتایج پژوهش بیانگر تاثیر شگرف آوای قرآن کریم به عنوان یک صوت سازمان یافتۀ موزون و یک آهنگ دلپذیر دینی و عرفانی بر کاهش درد بعد از اعمال جراحی شکم می‌باشد.

 

" فنبذنا بالعراء و هو سقیم و انبتنا علیه شجره من یقطین. " (صافات ۱۴۶-۱۴۵)

(یونس را از شکم ماهی به صحرای خشکی افکندیم در حالی که بیمار بود و در آن صحرا بر او درخت کدو رویاندیم.)

امروزه مشخص شده است که کدو تشنگی را تا حد زیادی رفع می‌کند.

از طرفی کدو دارای موادی است که برای ترمیم ضایعات پوستی و تقویت بدن مفید می‌باشد و این همان غذایی بود که حضرت یونس (ع) به شدت نیازمند آن بود.

 

"... تساقط علیک رطبا جنیا... " (مریم ۲۶-۲۴)

زمانی که درد زایمان حضرت مریم شروع شد خداوند متعال به او فرمود تا شاخۀ نخل را تکان داده و رطب تازه‌ای که از آن می‌ریزد را بخورد.

خونریزی پس از زایمان یکی از علل مهم عوارض مرگ و میر مادران می‌باشد. تحقیقاتی در رابطه با تأثیر عصارۀ تخم شوید، زیره و خرما بر خونریزی بعد از زایمان انجام شده است که نتایج آن نشان می‌دهد که کلسیم سرتونین، اسید لپتولتیک آنزیم پروکسیداز موجود در خرما نقش مهمی در کنترل خونریزی دارد.

از طرفی گلوکز موجود در خرما منبع مهمی برای تولید انرژی در بدن است وهمچنین تأثیر خوبی بر عضلات رحم داشته و سریع هضم و جذب می‌شود. در ضمن رشد خرما چند مرحله دارد و مرحلۀ رطب مرحله‌ای است که حضرت مریم از آن خورد و تحقیقات پیرامون تأثیر رطب بر خونریزی بوده است؛ بنابراین می‌توان مصرف آن را در زایمان طبیعی پیشنهاد کرد.

 

"یخرج من بطون‌ها شراب مختلف الوانه فیه شفائ للناس" (نحل ۶۹)

 

۱) عسل و درمان دیابت: اخیراً موادی در عسل کشف شده که از نظر خواص درمانی شباهت زیادی به انسولین دارد، لذا می‌توان آن را به عنوان ماده‌ای مؤثر در تبادلات مواد قندی خصوصاً در بیماران دیابتی در نظر گرفت.

 

۲) خاصیت آنی بیوتیکی عسل: به علت غلظت زیاد عسل و بالا بودن فشار اسمزی آن، هیچ نوع موجود زنده‌ای قادر بله ادامۀ زندگی در آن نخواهد بود. یک عامل دیگر در داشتن خاصیت ضد میکروبی عسل، تشعشعات رادیو اتیو آن است؛ و عوامل دیگر، آنتی بیوتیک‌ها و آنزیم‌های موجود در عسل است که از آن یک محیط سترون و سالمی برای ضد عفونی کردن می‌سازد.

۳) خاصیت ضد سرطانی عسل: آمار نشان میدهد که نسبت به سایر مشاغل، زنبورداران به ندرت به سرطان مبتلا می‌شوند.

 

۴) تأثیر عسل بر سرفۀ کودکان: طبق تحقیقاتی که بر روی کودکان مبتلا به عفونت ویروسی دستگاه تنفسی انجام شده مشخص شده که تجویز مقدار اندکی عسل پیش از خواب به کودکان به تسکین سرفه‌های شبانۀ کمک می‌کند و مشکلات خواب او را کاهش می‌دهد.

 

۵) تأثیر عسل بر بیماری آنمی: یکی از آثار خوب خوردن عسل، خون سازی است. 

عسل از نظر آهن، غذایی است غنی که با مصرف آن سنتز هموگلوبین و در نتیجه گلبول‌های قرمز خون را افزایش می‌دهد و این مسأله در آزمایش‌هایی که هنجام شده است به خوبی مشخص است.

عسل خواص درمانی زیادی دارد به همین دلیل در قرآن از آن به عنوان "شفا" نام برده شده است که نشان دهندۀ پر خاصیت بودن آن است.

 

" و ایوب اذ نادی ربه مسنی الضر و انت ارحم الراحمین" (انبیاء ۸۳)

(و یاد کن حال ایوب را وقتی که دعا کرد پروردگارا مرا بیماری و رنج سخت رسیده و تو از همۀ مهربانان عالم مهربان تری.)

 

" ارکض برجلک هذا مغتسل بارد و شراب " (ص ۴۲) (به او خطاب کردیم پای خود را به زمین بز ن این است شستشوی خنک و نوشیدنی)

آنچه از تاریخ و روایات بر می‌آید بیماری حضرت ایوب (ع) یک بیماری پوستی بوده است.

در این روش اساسی برای درمان بیماری پوستی از راه تلفیق ذرمان موضعی با درمان عمومی (خوراکی) ارائه شده است. وقتی می‌فرماید "مغتسل بارد" به درمان موضعی (مثل شستشو یا مالیدن مرهم و...) اشاره دارد و هنگامی که می‌فرماید "شراب" به درمان عمومی نظر دارد. از طرفی به مؤثر بودن درجۀ حرارت در درمان اشاره شده و امروزه بسیاری از بیماری‌های پوستی به صورت موضعی با سرما علاج می‌شوند که به آن‌ها "کرایوتراپی" گفته می‌شود.

همچنین می‌دانیم که آرامش یا آشفتگی عصبی نیز نقش مهمی در تشدید یا درمالن بیماری پوستی دارد و در این آیه متوجه آرامش و اطمینان قلب حضرت ایوب (ع) مبنی بر اینکه خداوند ارحم الراحمین می‌تواند او را معالجه کند می‌شویم. 

 

" الا بذکر الله تطمئن القلوب" (آگاه باشید که به ذکر خدا دل‌ها آرام می‌گیرد.) (رعد ۲۸)

 دعا از مصادیق روشن یاد خداست و مناسب‌ترین زمان آن از دیدگاه انرزی هستی و کیهانی، بین اذان صبح تا طلوع آفتاب است. 

پژوهش‌ها نشان داده اند که دعال و نیایش و نیروی شفابخش حاصل از آن موجب جلوگیری از رشد سلول‌های سرطانی، حفاظت از گلبول‌های قرمز خون، تغییر حالت شیمیایی خون و افزایش اکسیژن رسانی توسط خون به اندام هاونیز بهبود سریع‌تر زخم‌ها و جراحات پوستی می‌شود.

 

در گفتار قبل در مورد نقش قرآن کریم در سلامت روان و تأثیر غیر مستقیمی که سلامت روان بر سلامت جسم می‌گذارد سخن گفتیم.

 همچنین نمونه‌هایی از آیات که در قرآن برای درمان بیماری‌های جسمی آمده را آوردیم، در ادامه قصد داریم که با کمک آیات به معرفی اصول مربوط به تندرستی که رعایت آن برای همگان سودمند است بپردازیم:

 

 ۱) پرهیز از اسراف در طعام: " کلوا و اشربوا و لاتسرفوا" (بخورید و بیاشامید، ولی اسراف نکنید.) (اعراف ۳۱)

 اولین مفهومی که از آیه در ذهن نقش می‌بندد این است که در مصرف غذا نباید زیاده روی کرد، ولی به نظر می‌رسد که مفهوم آیه فراتر از زیاده روی باشد. اسراف یعنی مصرف نابجا، یعنی مصرف چیزی به ناحق. درست است که پرخوری نوعی اسراف است، ولی بدخوری و خوردن غذا‌هایی که برای بدن مضر است، اگرچه مقدار آن کم است، اسراف می‌باشد و کم نیستند بیماری‌های که در اثر رعایت نکردن این اصل مهم بروز می‌کنند.

۲) چه زمانی از شبانه روز باید غذا خورد: "و لهم رزقهم بکره و عشیا"

(و روزیشان در آن‌ها صبح و شب مهیاست. " (نحل ۶۹)

از این آیه می‌توان چنین برداشت کرد که مهم‌ترین وعده‌های غذایی، صبحانه و شام است که باید به آن توجه ویژه داشت.

 

۳) دقت در کیفیت غذا: " فلینظر الانسان الی طعامه" (پس انسان به طعامش نظر کند.) (عبس ۲۴)

دقت در طعام ابعاد مختلفی دارد. یکی از ابعاد آن این است که انسان در طعام خود دقت کند و تفکر کند که این طعام چه مراحلی را طی کرده و چگونه به دست او رسیده است تا خدا را بر این نعمت شکر کند و بعد مهم‌تر از آن این است که دقت کند طعام او حلال است یا نه؟

اما به نظر می‌رسد که آیۀ فوق علاوه بر ابعاد روحانی و تربیتی به این معنا باشد که انسان در چیزی که می‌خورد دقت داشته باشد که آیا غذایی که می‌خورد از نظر کیفیت مطلوب است و ارزش غذایی دارد یا خیر؟

 

۴) معرفی طیبات: " کلوا متن طیبات ما رزقناکم" (بخورید از چیز‌های پاک که روزیتان کردیم) (اعراف ۱۶۰)

قرآن کریم مردم را به سوی غذا‌هایی که برایشان مفید بوده و سلامتی آن‌ها را تأمین می‌کند راهنمایی کرده است. 

مهم‌ترین این غذا‌ها که در آیات متعددی مورد اشاره قرار گرفته و علم تغذیه نیز به ارزش فراوان آن‌ها پی برده عبارتند از: عسل، خرما، زیتون، انگور، انجیر، انار، گوشت و شیر چهار پایان، ماهی، کدو و...

 

 ۵) تحریم خبائث: "یحل لهم الطیبات و یحرم علیهم الخبائث" (حلال شده بر شما طیبات و حرام شده بر شما خبائث) (اعراف ۱۵۷)

قرآن کریم خوردن بعضی چیز‌ها را منع کرده است که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از: گوشت مردار، خون، الکل و گوشت خوک. " انما حرم علیکم المیته و الدم و لحم الخنزیر و ما اهل لغیرالله به...) "یسئلونک عن الخمر و المیسر قل فیهما اثم کبیر و منافع للناس و اثمهما اکبر من نفعهما" (بقره ۲۱۹)

 

 ۶) روزه: "یا ای‌ها الذین آمنوا کتب علیکم الصیام کما کتب علی الذین من قبلکم لعلکم تتقون. " (بقره ۱۸۳)

روزه اگر چه یک دستور صرفاً طبی نبوده طبق آیۀ ذکر شده غرض اصلی از آن تقوای الهی است، ولی بشر به تجربه دریافته است که امساک و روزه داری جه تأثیری در سلامت او داشته است. (البته امروزه ثابت شده است که تقوا رابطۀ مستقیمی با سلامتی جسم و جان دارد)

 

۷) رعایت بهداشت: " و ینزل علیکم من السماءماء لیطهرکم به" (و از آسمان آب فرو می‌فرستد تا شما را پاکیزه گرداند) (انفال ۱۱)

رعایت بهداشت در زمینه‌های مختلف - که ۱۴ قرن قبل به مسلمانان ابلاغ شد- تأثیر بسزایی در سلامت آن‌ها خواهد داشت، که متأسفانه در اثر القائات غربی‌ها کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد.

 

با توجه به مطالبی که مطرح شد می‌توان به این نتیجه رسید که قرآن کریم اگر چه کتاب طبی نیست، ولی در آن به اصول کلی که برای تندرستی و درمان لازم است پرداخته شده و این اصول در کنار روایات معصومین و تجربیات بشر می‌تواند پاسخ گوی نیاز‌های طبی بشر باشد.

امید است که دست اندر کاران عرصۀ پزشکی بیش از پیش به این مهم بپردازند تا بیشتر شاهد سلامتی فرد و جامعه باشیم. انشاالله

 

منبع:طب شیعه به نقل از خانم‌ها کریم آبادی، دلاور، پوراسماعیلی