دهقان: نه آن تصویب شد دیگر بعد در مجلس هشتم طرح جدیدی آماده شد. طرح جدید که آماده شد، آقای دکتر لاریجانی رئیس مجلس بود در مجلس هشتم این طرح بودم آن زمان مجلس هشتم متن حقوقی نوشتیم و آمد در مجلس تصویب شد. محتوای آن این بود که مثلاً نمایندگانی یک نظارتی اول یک هیئتی گذاشته شد برای اولین بار که نایب رئیس مجلس باشد، رئیس کمیسیون حقوقی مجلس باشد، رئیس کمیسیون اصل ۹۰ باشد، ۲ تا نمایندهها هم به انتخاب صحن مجلس باشد، اینها به این شکل بودند و تخلفاتی که نمایندگان مرتکب میشوند، اینها رسیدگی کنند و یک سری مجازاتهای انتظامی هم برای این نمایندهها پیش بینی شد در آنجا که از تذکر هست از تذکر علنی اعلام در صحن مجلس هست از کسر حقوق هست و یک سری مجازاتهای انتظامی در آنجا هست. همان جا هم باز تصریح شده که اگر نمایندهها مرتکب جرم شدند، اینها موظف هستند به قوه قضاییه هم اعلام بکنند. در آن زمان حتی این هم پیش بینی شد. پیش بینی شد که اگر رای هم آورد در مجلس که با یک سازوکاری اگر نماینده تخلفاتی اینطوری انجام داد با یک سازوکاری که الان درست یادم نیست، این در واقع بیاید و اخراج شود از مجلس که شورای نگهبان با این مخالفت کرد،گفت نه اخراج از مجلس کار خود مجلس نیست، این یک ساز و کار دیگری باید باشد که بعدها باز فرمایشات مقام معظم رهبری فضا را تلطیف کرد، در سیاستهای کلی حتی این به نوعی آمد که این راه الان باز است ولی برای این ما الان قانون نداریم و کار سختی هم است که یک کار کارشناسی دقیق که در عین حال نمایندگان مجلس هویتشان را از دست ندهند و اینها راحت بتوانند اظهار نظر کنند، چون قانون اساسی ما خیلی خوب برای مجلس در واقع طراحی کرده که نمایندهها زبانشان باز باشد. اصل ۸۶ قانون اساسی اصل ۸۴ قانون اساسی که بر همه جا نظارت کنند.
سوال: شما حقوق خواندهاید؟
دهقان:بله من لیسانس و فوق لیسانس و دکترا در دانشگاه تهران دانشکده حقوق درس خواندهام.
سوال: بعد از اینکه از اسارت برگشتید؟
دهقان: بعد از اینکه از اسارت برگشتم مستقیم رفتم دانشگاه از سال ۶۹ من برگشتم ۶ ماه رفتم.
سوال: شما متولد سال ۱۳۴۱ هستید، یعنی سال ۶۱، ۲۰ سالتان بود شما، ۲۳ سالگی اسیر شدید؟
دهقان: بله من در ۲۳ سالگی اسیر شدم، پنج سال و چهار ماه من اسارت هم من درس میدادم به اندازه سوادی که آنجا داشتیم تدریس میکردم، انگلیسی هم خوب بودم، عربی هم خوب بودم، اصلاً من اینها را بالای ۹۰ زدم در کنکور زمانی که برگشتم، ضمن اینکه بقیه درسها را هم رفتم کلاس رفتم مشهد دارالفنون آنجا ۶ ماه کلاس کنکور رفتم.
سوال: مگر آنجا دبیرستان دارالفنون داریم؟
دهقان: یک موسسه دارالفنون بود در میدان تقی آباد. آنجا بود، میرفتم بعد از اسارت آنجا بعد کنکور شرکت کردم رتبهام ۴۹ شد در دانشگاه تهران خلاصه حالا ۱۲ سال آنجا پشت سر هم درس خواندم دکترا را گرفتیم و بعد تقاضا کردند رفتیم ثبت نام کردیم برای مجلس
سوال: خیلی از نمایندهها یعنی چند تا از نمایندگانی که ما با آنها صحبت کردیم درباره این گفتند که فکر میکنند که یک مجلس سنا لازم است خوب است که ما مجلس اولا داشته باشیم و مجلسی که نمایندههایش چند دوره مجلس شورا را گذرانده باشند، تخصصهایی داشته باشند، کارشناس باشند و قوانین را، چون در مجلس خیلی به نظر میآید غیر حرفهای برخورد میکنند، با نوشتن قانون شما موافق هستید با این قضیه یعنی در اصلاح قانون اساسی مجلس سنا هم در نظر گرفته شود؟
دهقان: شاید قانون اساسی هم لازم نباشد اصلاح شود، ببینید من از مجلس هشتم شروع کردم به یک کار بنیانی. برای همین موضوع رفتیم نشستیم مرکز پژوهشهای مجلس آنجایی که در اختیار ما بود که بتوانیم باهاشون کار کارشناسی انجام بدهیم، مرکز پژوهشهای مجلس بود دیگر یک سال اول مجلس من هر هفته میرفتم مرکز مجلس هشتم هر هفته میرفتم مرکز پژوهشهای مجلس مینشستم و با کارشناسان که وضعیت مجلس چه کار کرد، مجلس بیش از اینکه کار ملی انجام بدهد، گرفتار جزئی نگری و منطقه گرایی است .من خودم هم جزوش بودم، بالاخره من هم نماینده شهرستان بودم، ما حدود ۲۰۰ تا نماینده داریم که اینها نماینده شهرستان هستند، حدود ۹۰ تا حداکثر نماینده داریم که اینها نماینده استانی هستند، مراکز استانها هستم حالا اونها هم البته بعضاً گرفتار کارهای جزئی و منطقهای میشوند، چون به تدریج این شکل گرفته که اگر کسی میخواهد رای بیاورد، باید حتماً کار مردم را به صورت جدی پیگیری کند.
سوال: شما در شاندیز دفتر داشتید؟
دهقان: من در پنج جا دفتر داشتم، من در طرقبه دفتر داشتم، در شاندیز دفتر داشتم، من در گلبهار دفتر داشتم، در چناران دفتر داشتم، یک دفتر هم مرکزیت در تهران داشتم. بعضی موقعها یک دفتری هم در گل مکان داشتم. من پنج دفتر در منطقه داشتم، چهار تا که قطعی بود و ثابت، یکی بعضی موقعها تعطیل میشد. گل مکان بعضی موقعها تعطیل میشد.
سوال: چقدر از وقتتان صرف این کار رسیدگی به رای دهندگان همین حوزه انتخابی منطقه تان میشد؟
دهقان:نسبتا خوب وقت میگذاشتم. البته هرچه جلوتر رفتیم، چون من چهار دوره بودم یک مقدار کار ملی من را بیشتر درگیر خودش میکرد، چون من کار ملی زیاد انجام میدادم. واقعا وقت میگذاشتم .من جوان بودم و از جان مایه میگذاشتم، یعنی من هیچ کاری جز نمایندگی نداشتم یک مدتی گفتم بروم تدریسم بکنم، دیدم نمیشود. من تدریس را ول کردم و گفتم اصلاً نمیشود نمیشود با هم جمع کرد. گفتم مردی و کاری من وقت میگذاشتم، در حوزه کاری، اما این موجب نمیشد کم هم بودند افرادی که هم بتوانند کار ملی را انجام بدهند و هم کار منطقهای را جمع بکنند و هم مردم را در واقع بتوانند ارتباطشان را با مردم قطع نکنند. اینطور افراد به نظر من خیلی نبودند در مجلس، ولی من هرچه میآمدم جلو نیازهای کشور را بیشتر متوجه میشدم و مجبور بودم وقت بگذارم، چون روی دوش من قرار میگرفت. جنابعالی هم مجلس بودید میدانید کار کمیسیون قضایی و حقوقی خیلی زیادتر از سایر حوزهها است.
سوال: هر چهار دوره شما در کمیسیون قضایی بودید؟
دهقان: بله من هر چهار دوره در آنجا بودم. اصلاً شما این قوانینی که ما تصویب کردیم، مثل قانون مجازات اسلامی، سال ۹۲ یعنی دو سه سال طول کشید تا این تصویب شد، یا قانون آیین دادرسی کیفری در دوره ما در مجلس تصویب شد .قانون مربوط به سازمان قضایی نیروهای مسلح در دوره ما تصویب شد. یعنی اینها زمان خدا رحمت کند آیت الله شاهرودی شروع شد، بعد آمد در دوره آقای آملی لاریجانی. مثلاً قانون مربوط به شورای حل اختلاف اینها کارهای جدیدی بود حالا آنها جدید نبود آنها آزمایشی بود.
سوال: قانون مجازات اسلامی چقدر تفاوت دارد با قوانین قبلی یعنی قبل از انقلاب، چون آنها هم بر پایه شرع بود، یعنی مسائل شرع را در نظر میگرفتند در چه مواردی عوض شد.
دهقان: خیلی از موارد عوض شد. مثلاً ما قبل از انقلاب اینها را نداشتیم ما قبلاً تنها قانونی که میشود گفت دقیقاً تابع نعل و بالنعل آمده قانون مجازات اسلامی است.
سوال: یعنی قانون قبلی تعارض داشت؟
دهقان: بله بسیاری از جاهایش تعارض داشت اصلاً کاری به این نداشت.
سوال: داشتید در مورد کل نظام قانونگذاری اینکه لازم است که مجلس سنا داشته باشیم یا نه صحبت میکردیم.
دهقان: بله من یک سال نشستم راجع به این کار کردم با دوستان مرکز پژوهشهای مجلس.
سوال: فکر میکنید که احتیاجی به تغییر قانون اساسی نیست؟
دهقان: نه ما سه تا طرح دادیم. یکی طرح راجع به خود استانی شدن انتخابات مجلس. یکی راجع به ارتقاء سطح کارآمدی شوراهای استانها.شورای هر استان نه شورای عالی استانها، شورای استانها یعنی هر استانی شورا دارد، دیگر که الان کسی نمیداند؛ این شورا اصلاً چیست؟ چه کار میکند؟ این را در واقع یک تغییراتی برایش گذاشتیم و یک زمان اجرایی برای تصمیماتش گذاشتیم یک گزارشی هم دادیم به دوستان مرکز پژوهشهای مجلس نوشتند و من آن گزارش را دارم که اصلاً ما با یک تغییراتی مجمع تشخیص مصلحت نظام را که الان عملاً یک مرجع بالادستی حساب میشود این را در واقع کارکردش بشود، شبیه کارکرد مجلس سنا، یعنی این کارکرد را میشود برایش تعریف کرد، چون در واقع این آیین نامهاش توسط رهبر معظم انقلاب هم تایید میشود و خودشان پیشنهاد میدهند و آنجا تایید میشود و کارکردهایش هم میتواند تعریف شود. این شدنی است آیا باید از آن راه برویم یا از این راه یاما باید پارلمان محلی درست کنیم در هر استانی یک پارلمان قوی درست شود با ویژگیهای خودش و اختیاراتی به اینها بدهیم که مجلس شورای اسلامی از کار منطقهای و جزئی یک مقدار عقب نشینی کند و بیاید کار ملی انجام بدهد و آن نماینده شهرستان در شورای استان بیاید کار محلی را انجام بدهد یک تقسیم کار اینطوری انجام بدهیم یا اگر آن نشود ما باید مجلس شورای اسلامی سرجای خودش باشد به همین شکلی که هست و ما کارکرد مجمع تشخیص مصلحت نظام را ببریم به سمتی که بتواند محل اجتماع نخبگان و به ویژه نخبگانی که چند دوره در مجلس بودهاند، بالاخره مجلس جنابعالی بودهاید مجلس یک اشرافی برای نمایندگانی که خودشان بخواهند و وقت بگذارند یک اشرافی برای نمایندگان مجلس ایجاد میکند، چون جدای از اینکه منطقهشان را دارند میسنجند و در همه حوزهها ملی را هم میبینند. یعنی نماینده مجلس اگر باهوش باشد و اراده داشته باشد و بخواهد کار کند، از جزئیترین مسائل کشور در جریان قرار دارد تا مسائل ملی و مسائل استانی و مسائل بینالمللی اطلاعات زیادی میتواند به دست آورده باشد، در زمانی که نماینده است کسانی که خودشان اهل این میدان باشند یعنی صرفاً خودشان را گرفتار رای دوره بعدیشان نکنند، همش نگاهشان این نباشد که فقط من بروم مردم را ببینم که رای بیاورم.
نمیگویم مردم را نباید دید، بالاخره از مردم نباید غیبت کرد. باید پیش مردم بود، اما نباید کار ملی را هم ما فدای آن کنیم. یعنی نماینده موفق کسی است که هم نگاه ملی داشته باشد و بتواند کار ملی را مدیریت کند، وقت بگذارد، کارشناس شود در حوزه کار خودش حداقل در کمیسیون خودش و همین این که مردم را از دست ندهد. اگر کسی این کار را کرد میشود نماینده موفق. بعضیها نه فقط کار ملی میکردند و آدم بسیار ارزشمندی هم بودند، حیف هم شد ما میدیدیم دور بعد رأی نیاوردند، حیف شد، چون نماینده شهرستان بودند، اینها دیگر نمیرسیدند کار محلی انجام دهند و رأی نمیدادند مردم، میگفتند ما پروفسور هم که بفرستیم مجلس این هیچ کاری به کار ما نداشته باشد، چه فایدهای برای ما دارد، دیگر رأی به او نمیدادند و نمایندهای که فقط کار محلی هم میکند، این نماینده موفقی نیست، حتماً باید بالاخره یک وقتی را برای کار، چون اصل کارش، کار ملی است. بنابراین این دو راهکار را ما داشتیم که متأسفانه هیچکدام به نتیجه نرسید. به نظرم این طور راهکارها را اگر رئیس مجلس و رئیس جمهور، رؤسای قوا اینها را خوب دریافت کنند مطلب را و نظام بیاید پشتش، این شدنی است و الا این کار بزرگ و جراحیهای بزرگ و تصمیمات بزرگ صرفاً از دست نمایندگان بیرون نمیآید. این باید یک اراده فرانمایندگی پشتش بیاید تا این کار به نتیجه برسد. کما این که راجع به انتخابات شوراها شما اشاره کردید، انتخابات شوراها ما یک مشکلاتی داریم. عرض کردم ۴۰۰ پرونده را در این دوره رسیدگی کردیم. استانها رأی میدهند، میدهند به ما، ما باید بالأخره یا باید تأیید کنیم استان را یا باید رد کنیم. یک اشکالی است، این اشکال را باید برطرف کنیم. من پیشنهادم در زمانی که مجلس بودم و بعد شورای نگهبان آمدم، گفتم بالأخره ما در این زمینه باید یک اصلاحاتی انجام دهیم، این شدنی نیست که مثلاً ما الان فرض کنید در زمان انتخابات شوراها، نظارت بر انتخابات شوراها به عهده مجلس است، مجلس اصلاً ساز و کاری ندارد یعنی نه ساز و کارش را دارند، نه صلاحش این است که این اتفاق بیفتاد، چون در زمان انتخابات شورا ممکن است که زمان یارگیری نمایندگان برای انتخابات شود و این خوب نیست، یا زمان تسویه حساب شود و این خوب نیست. بالاخره انسان است و اصل ۳ و اینها هم هست نمیشود، اینها را نادیده گرفت. بنابراین فکر کردم مجموعه فراتر از این لازم است، مجموعهای که آزاد باشد از این بحثها، تعارض منافعی برایش وجود نداشته باشد.
سؤال: شما به عنوان حقوقدان، مناسب است که این سؤال را از شما کنیم، اصلاحیه قانون اساسی اول یعنی آن که در ۱۳۶۸ اتفاق افتاد خیلیها میگویند ما آن جا اشتباه کردیم، ما باید رئیس جمهور را حذف میکردیم و نخست وزیر را حفظ میکردیم و یک نظام پارلمانی برقرار میشد، آن موقع شاید اصلاً صلاح هم نبود و زمینه اش هم وجود نداشت، ولی الان در اصلاحیهای که بعد از سی و چند سال احتمالاً لازم است در قانون اساسی اتفاق بیفتد، شما اعتقادتان این است که رئیس جمهور حذف شود یا این که نخست وزیر به عنوان کسی که دوره اش معین نیست تا زمانی که از مجلس رأی اعتماد دارد، رئیس دولت است و موقعی که رأی اعتماد را از دست داد کنار میرود. نخست وزیر مثل نظام انگلیس، مثل نظامی که بالأخره یک رهبر یا یک شخص اول مملکت آن بالا هست، به نظر میآید رئیس جمهور با آن در تضاد و تعارض قرار میگیرد.
دهقان: این بحث بسیار پیچیده است، یک مدتی روی این ما کار کردیم با دوستان جلساتی گذاشتیم در یک زمانی و یک مقدار کار کارشناسی هم در داخل کشور صورت گرفته، هر کدام از این مسیرها، یک سری نقاط قوت و نقاط ضعف دارند.
سؤال: نظرتان چیست برای چهل سال آینده مثلاً کدام یک از این دو شیوه کمتر تعارض دارد از لحاظ حقوقی و کارآمدتر است؟
دهقان: من تا الان خیلی نوسان داشته نظر خودم در این مورد، البته خیلی اعلام نکردم، ولی نوسان داشته، چون کار میکردم. یک زمانی فکر میکردم که با توجه به این که کشور ما؛ کشور نظام خاص ولایت فقیه دارد، طبیعتاً رئیس جمهور دیگر نباید باشد، پارلمان شکل بگیرد، نظام پارلمانی شود و یک مقدار بررسیها و تجربیات برخی از کشورهایی که نظام پارلمانی دارند هم جلوی چشممان قرار دادیم، نقاط قوت و ضعفشان را بررسی کردیم. نظامهای پارلمانی ثباتشان کمتر است و اینها مرتب، چون پارلمان است، مرتب آدمها را مدام عوض میکنند.
مجری: ممکن است دولتها تند تند عوض شوند.
دهقان: تند تند عوض میشوند، خیلی از نمای پارلمانی که میبینید بعضاً میبینید که اصلاً نخست وزیر انتخاب نمیشود، انتخاب نمیشود، از مجلس بیرون نمیآید یعنی هیئتها باید بنشینند باهم ائتلاف کنند تا یک نخست وزیر بیرون بیاید از جلسه مجلس، لذا آنها اشکالات دیگری دارد، بی ثباتی ایجاد میکند، اما بالاخره ممکن بود که یک راه حلهای وسطی وجود داشته باشد که آن نقایص هم برطرف کرد. فعلاً جای بحثش نیست.
سؤال: الان که در دولت هستید به عنوان معاون حقوقی رئیس جمهور، الان با تجربیاتی که در این مدت در دولت به دست آوردید فکر میکنید که هنوز هم تردید دارید یا به یک طرف متمایل شدید؟
دهقان: نه من به همان طرف ریاستی بیشتر متمایل شدم، میگویم کار کردیم، نظرات هم دچار نوسان بوده در این مدت، چون همه نقاط مثبت و منفی کشورها را هم رصد میکردیم، ولی فی الجمله به این نتیجه رسیدیم که همان نظام ریاستی برای کشور با وجود برخی اشکالاتی که دارد برای کشور بهتر است، ضمن این که نظام ما؛ نظام ریاستی و نیمه پارلمانی است. ما نظام ریاستی مثل آمریکا نداریم که رئیس جمهور مطلق باشد، بالأخره مجلس میتواند از وزرا و رئیس جمهور سؤال کند، حتی استیضاح کند و عدم کفایت دهد، پس مجلس هم یک اختیارات وسیعی دارد، پس نظام ما میشود گفت که نظام نیمه ریاستی و نیمه پارلمانی است، یعنی نظام پارلمانی نیست، با وجودی که این همه مجلس اختیار دارد و نظام ریاستی هم نیست با وجودی که این همه رئیس جمهور اختیار دارد. به نظرم تدوین کننده قانون اساسی به هر نحوی و با هر انگیزهای بوده هر مقدار که این را از کار درآوردند و نظام نیمه ریاستی و نیمه پارلمانی در عین حال هم نظام مردمی است و هم این که آشفتگی در سطح مدیریت کشور ایجاد نمیکند، چون نظام پارلمانی آشفته میکند مدیریت کشور را.
سؤال: فکر میکنم اگر متوجه شده باشم نظرتان این است که این تعارضی که در قانون اساسی هست، نشان دهنده، یعنی قابلیت این را دارد که تعارضهای واقعی را در مملکت نشان دهد و برجسته کند.
دهقان: بله، ضمن این که ما هم بحث مجمع هم اگر فرمودید، به نظرم مجمع را میتواند با توجه به اصل ۱۱۲ قانون اساسی، صرفاً اختلاف بین شورای نگهبان با شخص یا مجلس نیست، اختیارات است دیگر، معضلات کشور هم گفته مجلس، مجمع پیشنهاد دهد به مقام معظم رهبری. اگر این را به عنوان معضل مطرح کنند، از همین خود اصل ۱۱۲ میشود و از اصل ۱۱۰ میشود مسأله را حل کرد، به هر نحوی که لازم باشد. ممکن است همین جا هم نیاز به اصلاح قانون اساسی نباشد، کما این که آن نوشتاری که ما دادیم و زحمت کشیدند در مرکز پژوهشهای مجلس آماده کردند دادند به این که بشود مجمع را به سمت یک مجلس شبه مجلس سنا پیش برد، هم آنها چنین پیشنهادی نداشتند که قانون اساسی تغییر پیدا کند. با همین قانون اساسی میشود کارکرد را برای مجمع تشخیص مصلحت نظام طراحی کرد. بنابراین ما یا آن راه را باید برویم یا این راه را برویم، این البته اگرچه نیاز به اصلاح قانون اساسی ندارد، ولی هر دو نیاز به اراده فراتر از مجلس دارد، یعنی در سطح رؤسای قوا، این مطلب را خوب دریافت کنند و در نظام این جا بیفتد که باید اصلاحاتی انجام شود.
سؤال: الان به عنوان معاون حقوقی رئیس جمهور چه ضرورتی را تشخیص میدهید که مجلس دنبال کند؟ یعنی اگر قرار است به مجلس آینده بگویید چه کاری را از لحاظ حقوقی و قانونی کند که کمک کند به شما به عنوان معاون حقوقی رئیس جمهور، چه کاری را باید اولویت بدهد؟
دهقان: ما یک فهرستی از مشکلات داریم، علیرغم این پیشرفتهای فوق العادهای که واقعاً داشتیم، من بعضی موقعها مقایسه میکنم، من یک ماه پیش رفته بودم عسلویه، من به وجد آمده بودم که این کار عظیم در عرض ۱۰ تا ۱۲ سال گذشته بیش از ۹۰ میلیارد دلار آن جا سرمایه گذاری شده است و الان شما بخش اعظمی از گاز کشور که مردم در خانه هایشان میسوزانند از آن جا تأمین میشود. ما باید گام جدیدی برای جهش در پیشرفت کشور برداریم در عرصههای مختلف، الان دیگر ما به یک بلوغی رسیدیم، مشکلاتمان را میدانیم و از زیر آن آوار تحریمها هم تقریباً آمدیم بیرون، یعنی دیگر آن مثلاً شما اگر چهار سال پیش اخم میکرد، یک اتفاقی در کشور میافتاد، الان این نیست، اخم کنند تازه بعضی از دوستان ما اینها را کشتی هایشان را میزنند اتفاقی نمیافتد. قبلاً یک وقت بد صحبت میکرد رئیس جمهور آمریکا اینجا دلار یک دفعه، تحریمها وقتی زمان ترامپ، تحریمها برگشت، بالاخره دلار از سه تومان شد؛ ۳۰ هزار تومان در سال ۹۷، یعنی میخواهم بگویم این قدر اثر داشت، الان این اثرات هم، نمیگویم تحریم اثر ندارد، اثر دارد ولی به شدت کمرنگ شده است. ما الان در آستانه جهش هستیم و آدمهای دانایی لازم داریم که بستر این جهش را فراهم کنند. من چند روز است با بعضی دوستان صحبت میکنم میگویم مثلاً در حوزه سلامت و حفظ نخبگان، در حوزه معدن، صنعت، کشاورزی و حوزههای مختلف نیاز به یک بازبینی داریم، ما یک کار نداریم، فرض کنید همین معدن که عرض کردم، بالآخره ما یک مواد معدنی مان نفت است؛ که آن عظمت را برای کشور ایجاد کرده و بخش مهمی از ثروت ملی ناشی از نفت است، ولی ما شبیه نفت، مواد زیادی در کشور داریم؛ از مس، مس الان خود بسیار ارزنده است و سایر معادن. ما نیازمند یک بازبینی در حوزه معدن هستیم که هم سرمایه گذار بیاید سرمایه گذاری کند، ما سرمایه گذار کم نداریم، سرمایه گذاران زیادی هستند. همین الان قبل از نماز قبل از این که بیایم خدمت شما آمده بودند پیش من راجع به یک سرمایه گذاری در حوزه پتروپالایشگاه، هستند الان سرمایه گذاران یک تعدادی توان دارند، به جای این که اینها بروند کشورهای دیگر و اینها را جذب کنند، ما مهمترین کارمان الان این است که سرمایه گذاران داخل کشور و بلکه سرمایه گذاران ایرانی خارج کشور، ما یک لایحه هم آماده کردیم فرستادیم مجلس در همین دولت با همکاری وزارت خارجه برای این فضایی که در گذشته ایجاد شده برای ایرانیان خارج از کشور، این فضا باید به هم بخورد، و ما چند میلیون ایرانی خارج از کشور داریم، خیلی از آنها دوست دارند. متأسفانه یک ایران هراسی در خارج کشور برای ایرانیان خارج از کشور درست کردند دشمنان ما، ما باید این را به هم بزنیم و سرمایه گذاران بیایند. در همه حوزهها بستر سرمایه گذاری فراهم است. مثلاً من عرض کردم کیش یا قشم یا بقیه مناطق آزاد رفته بودم، به شدت بستر سرمایه گذاری فراهم است و ما هر امتیازی در این زمینه بگذاریم، باز جا دارد سرمایه گذار بیاید. در حوزه پایین دستی نفت، ما هر مقدار بستر را فراهم کنیم که سرمایه گذاری بیاید، پس یک فهرست کار است در حوزه معدن که دیگر ما یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون تن فقط معدن سنگ آهن سنگان خواف است، یک بخش کمی اش را ما استخراج کردیم، تازه باید کار دیگری انجام دهد با همکاری با همسایگان، چون بخشی از یک معدن در افغانستان است با آنها هم وارد مراودات اقتصادی شویم. آنها هم بالأخره معدن آن جا هست. خیلی میتوانیم کار کنیم در این حوزهها که سرمایه گذار بیاید در حوزه و سرمایه گذار در حوزه معدن اگر بیاید سرمایه گذاری کند، ظرف مدت کوتاهی سرمایه اش بر میگردد. یک رقابتی است در جذب سرمایه گذاران. یکی از کارهایی که باید انجام شود این است، چه در حوزه معدن، چه در حوزه سایر معادن مثل مس، طلا و غیره. یک بخشی هم اینها حلقههای به هم پیوسته است. بالأخره دشمنان ما، یا مخالفین ما یا رقبای ما، همه هم دشمن نیستند، رقیب هستند میخواهد سرمایه گذاران ما را جذب کند، ما باید مراقبت کنیم خودمان جذب کنیم و اینها را به کار بیندازیم حتی دنبال این هستند که کارآفرینان ما را ببرند. باید مراقبت کنیم و خروج سرمایه یکی از مشکلاتی است که باید جلوی آن را بگیریم. ما در حوزههای مختلف نرم افزاری و سخت افزاری کار داریم و مهمترین کاری که نماینده مجلس به نظرم باید انجام شود، در یک حوزه خوب متخصص و کارشناس شود و در آن حوزه بیاید یک مشکل کشور را حل کند. من در این حوزه، من وقتی بالاخره رشته ام حقوق بوده، در حوزه خودم سعی کنم یک مشکل کشور را حل کنم، مثلاً یک اصل قانون اساسی را بروم اجرا کنم، حالا چقدر توانستم یا نتوانستم، بحث... من طرح اصل ۱۴۲ را که گفتم؛ من نوشتم. طرح اصل ۱۴۹ قانون اساسی را؛ اعاده اموال نامشروع را من نوشتم؛ این طرح را نشستیم با دوستان و کارشناسان آمدیم نوشتیم و به نتیجه هم رسید و قانون شد در سال ۹۸ که دستورالعملهای آن صادر شده و قوه قضائیه هم با احتیاط دنبال اجرای آن است. بالأخره هر فردی که میآید در مجلس، جدای آن که نماینده مردم است و مردم را نباید از دست بدهد، اما دیگر من در این موضوع تخصص دارم و تخصص پیدا میکنم اگر هم ندارم و در این حوزه فعال میشوم.
سؤال: پس به این ترتیب شما حتماً طرفدار آن مجلس سنا یا مجمع تشخیص مصلحتی که متخصصتر است هستید؟
دهقان: حتماً، در مجلس ما افراد متخصص خوبی در هر دوره همان طور که اشاره کردید بالأخره ۲۰ تا ۳۰ نفری افرادی هستند که تخصص خوبی دارند، این را هم دولت باید حواسش به این متخصصین مجلس باشد که اینها خودشان سرمایه برای کشور هستند و به هیچ وجه رقیب دولت نیستند. بلکه دولت باید با همه توان اینها را حفظ کند و به اینها کمک کند و در خدمت اینها باشد که اینها بتوانند وظیفه خود را به خوبی در مجلس انجام دهند و ظرفیتهای خوبی در هر مجلسی وجود دارد و یکی از افتخارات ما این است که بالاخره ما بخشی از مدیریت کشور را سالهاست در مجلس بیرون کشیدیم. نمایندهها آمدند در مجلس و بعد اینها جلوه کردند و شخصیتشان برملا شدند و بعد اینها را آوردند بیرون و در کشور منشأ آثار شدند. بخشی از مدیریت کشور دست کسانی است که قبلاً آمدند از سوی یک شهر و روستایی آمده و نماینده شده و بعد دیدند چه شخصیت برجستهای است؛ لذا این کار هم یکی از کارهایی است که میشود انجام داد. بله، من معتقدم در عین حال که آن لازم است، در عین حال هم یک مرجع ممحز در امور تخصصی هم در کشور لازم است که میتواند مجمع تشخیص مصلحت نظام باشد.
سؤال: بحث شما بحث خیلی تخصصی بود، برای من هم خیلی جالب بود ولی این سؤالها عمومی است؛ شما چند فرزند دارید؟
دهقان: چهار فرزند دارم؛ سه دختر، یک پسر.
سؤال: پسر بزرگ است، یا دختر؟
دهقان: کوچک ترینش؛ پسرم است. دو دخترم رفتند درس پزشکی خواندند و پزشک عمومی شدند که حالا برای تخصص دارند میخوانند، ازدواج کردند. یک دخترم تازه دانشجوی روان شناسی شده است، پسرم هنوز دانش آموز دوره دوم دبیرستان است.
سؤال: نوه دارید؟
دهقان: نه ندارم.
سؤال: دختر بزرگتان چند ساله است؟
دهقان: نزدیک ۳۰ سال ولی ازدواج کرده و منتظر فرزند است.
سؤال: هیچ کدام به کار سیاست علاقه مندند؟ ممکن است بیایند نماینده مجلس شوند؟
دهقان: نه تا الان صحبتی در این زمینه نشده، پزشکی خواندند، خیلی معتقدند به نظام، انقلاب و آدم متدینی هستند به سیاست هم علاقهمند هستند، اما این که بیایند در حوزه سیاسی و وارد این کارها شوند، نه تا الان چنین ابرازی نداشتند.